رادیولوژی هرینگ را مرور می‌کنیم. تظاهرات سل ریوی در CXR بسیار مهم است. به ده نکته زیر توجه کنید:
نکته اول: تعداد کمی از بیماران مبتلا به سل ریوی Primary علامت دارند. در این نوع سل، لوب‌های فوقانی مختصری بیشتر از لوب‌های تحتانی گرفتار می‌شوند.
نکته دوم: در سل ریوی Primary در رادیوگرافی قفسه سینه ممکن است تظاهرات کلاسیک زیر دیده شوند:
- پنومونی لوبار بویژه به همراه آدنوپاتی
- آدنوپاتی یک طرفه ناف ریه یا مدیاستن بدون درگیری پارانشیم ریه (در کودکان شایع‌تر است)؛
- افوزیون پلورال بزرگ و بدون علامت (در بزرگسالان شایع‌تر است).
نکته سوم: در سل ریوی Primary بندرت کاویتاسیون دیده می‌شود.
نکته چهارم: بیشتر موارد سل در بزرگسالان به دنبال فعالیت مجدد کانون عفونتی که در دوران کودکی ایجاد شده است، بوجود می‌آید. این نوع سل ریوی را سل ریوی Postprimary می‌نامند.
نکته پنجم: در سل ریوی Postprimary در CXR درگیری محدود به سگمان‌های آپیکال و خلفی لوب‌های فوقانی و سگمان‌های فوقانی لوب‌های تحتانی ریه‌ها است.
نکته ششم: نکروز کازئو و ایجاد توبرکل (تجمع ماکروفاژهای تک هسته‌ای، سلول‌های ژئانت احاطه شده توسط لنفوسی‌ها و فیبروبلاست‌ها) مشخص‌های بافت‌شناسی سل ریوی Postprimary هستند. بهبود با ایجاد فیبروز و Contraction مشخص می‌شود.
نکته هفتم: در سل ریوی Postprimary درگیری کاویتاری دو طرفه لوب‌های فوقانی شایع است: کاویته معمولا دیواره نازک دارد؛ حاشیه داخلی آن صاف است و سطح مایع هوا ندارد. سل ریوی Postprimary می‌تواند بصورت پنومونی هم ظاهر شود. ممکن است برونشیکتازی هم ایجاد شود که معمولا بدون علامت است.
نکته هشتم: توبرکولوم، ندول منفرید ریوی است که ممکن است در سل ریوی Primary یا Postprimary ایجاد شود: توبرکولوم ضایعه‌ای گرد یا بیضی است که اغلب سایه‌ای مشخص و کوچک در نزدیکی خود دارد: ضایعات Satelite.
نکته نهم: در سل ریوی Postprimary ایجاد افوزیون پلورال همیشه نشان‌دهنده گسترش مستقیم بیماری به فضای پلورال است و باید بصورت آمپیم با آن برخورد شود. پیش‌آگهی این نوع افوزیون پلورال بدتر از نوعی هست که در سل ریوی اولیه ایجاد می‌شود.
نکته دهم: شروع سل ارزنی آهسته است. بیمار دچار تب، لرز و تعریق شبانه می‌شود. بین انتشار بیماری و مشاهده علایم رادیوگرافیک فاصله زمانی وجود دارد. سل ارزنی می‌تواند تظاهری از سل ریوی Primary یا Postprimary باشد. در ابتدا ندول‌ها ۱ میلی‌متر اندازه دارند، اما در صورت عدم درمان می‌توانند ۲ تا ۳ میلی‌متر هم اندازه پیدا کنند. این نوع سل با کلسیفیاسیون بهبود نمی‌یابد.
