خارش شایعترین علامت پوستی است و میتواند ناشی از بیماری پوستی اولیه یا بیماری سیستمیک ایجاد شود. در زیر به ده نکته مهم در مورد خارش منتشر پوستی اشاره میکنیم:
نکته اول: در درماتیت آتوپیک سیکل خارش خاراندن وجود دارد و صدمه ناشی از خاراندن پوست سبب تشدید خارش میشود. از جمله مشخصات خارش در این بیماری میتوان به Alleknosis اشاره کرد: عواملی مانند تعریق، تغییرات ناگهانی درجه حرارت، لباس پوشیدن و تماس با الیاف پشمی سبب حملات شدید خارش میشود. خارش شبانه از جمله مشکلات اصلی بیماران مبتلا به درماتیت آتوپیک است.
نکته دوم: 77% از بیماران مبتلا به پسوریازیس دچار خارش هستند. در بیشتر موارد خارش در مناطقی از پوست ایجاد میشود که پلاکهای فعال بیماری وجود ندارند.
نکته سوم: نوتالژیا پارستتیکا نوعی خارش مزمن لوکالیزه است که در فضای بین دو کتف و بویژه در درماتومهای T2-T6 ایجاد میشود. بیمار احساس خارش و سوزش دارد. ضایعه اختصاصی پوستی وجود ندارد و عوارض ناشی از خاراندن و سایش پوست دیده میشود. رسوب ماده آمیلوئید در پوست بصورت ثانویه روی میدهد. احتمالا خارش نوروپاتیک و ناشی از تحت فشار قرار گرفتن اعصای در حین عبور از عضلات ناحیه پشت است.
نکته چهارم: خارش ناراحت کننده ترین علامت نارسایی مزمن کلیه است که در 50% از بیماران، بویژه در بیماران تحت دیالیز وجود دارد. در تمامی موارد پشت بیمار گرفتار است. اغلب پوست بیمار خشک است، اما با استفاده از مواد مرطوب کننده خارش تسکین پیدا نمیکند. درمان اصلی پیوند کلیه است.
نکته پنجم: خارش کلستاتیک منتشر است و بطور مشخص در کف دست و پا احساس میشود. ارتباطی بین غلظت سرمی املاح صفراوی و شدت خارش وجود ندارد. اما تجویز کلستیرامین که سبب کاهش سطح املاح صفراوی میشود، شدت خارش را کم میکند. این نوع خارش با تجویز نالوکسان بهبود مییابد.
نکته ششم: شیوع خارش منتشر در بیماران مبتلا به دیابت ملیتوس بیشتر از افراد غیر دیابتی نیست، اما خارش ناحیه ژنیتال از جمله تظاهرات شایع بیماری است و به سبب عفونت با کاندیدا ایجاد میشود.
نکته هفتم: خارش ناشی از بیماریهای خونی مانند پلی سیتمی ورا و سندرمهای میلودیسپلاستیک شدید است. ممکن است چند سال قبل از ایجاد پلیسیتمی ورا خارش آکواژنیک وجود داشته باشد.
نکته هشتم: ارتباطی قوی بین لنفوم هوچکین و خارش وجود دارد. خارش منتشر شدید و مداوم میتواند با پیشآگهی نامطلوب بیماری همراه باشد. همچنین عود خارش میتواند نشان دهنده عود بیماری باشد.
نکته نهم: بهترین درمان خارش، مشخص کردن عامل ایجاد کننده خارش و درمان آن است.
نکته دهم: نالوکسان میتواند در درمان برخی از خارشهای مقاوم مانند خارش کلستاتیک موثر باشد. پاروکستین میتواند در درمان خارش ناشی از کانسرهای پیشرفته اثر کند. از گاباپنتین در درمان خارش با علت نامشخص استفاده شده است.