داروهای ضد گلوکوم را به سه دسته تقسیم میکنیم: دسته اول تولید زلالیه را مهار میکنند (بتابلوکرها، آلفا آگونیستها، مهار کنندههای کربنیک انهیدراز)؛ دسته دوم خروج زلالیه را تسهیل میکنند (آنالوگهای پروستاگلاندین) و دسته سوم حجم زلالیه را کاهش میدهند (داروهای هیپراسموتیک). به ده نکته مهم در مورد این داروها توجه کنید:
نکته اول: بتابلوکرها مانند تیمولول و بتاکسولول از جمله شایعترین داروهای مورد استفاده در درمان گلوکوم هستند. از جمله کنترااندیکاسیونهای این داروها میتوان به این موارد اشاره کرد: ۱- بیماری مزمن انسدادی ریه بویژه آسم؛ ۲- اختلال هدایتی قلب (بلوک قلبی).
نکته دوم: بتاکسولول بلوکر انتخابی برای گیرنده بتا ۱ آدرنرژیک است و عوارض تنفسی کمتری دارد، اما تاثیر آن در کنترل فشار چشم هم کمتر است.
نکته سوم: آپراکلونیدین آگونیست اختصاصی گیرنده آلفا ۲ آدرنرژیک است و تولید زلالیه را کاهش میدهد. کاربرد اصلی این دارو پیشگیری از افزایش فشار داخل چشم بعد از ایریدوتومی با لیزر است. بریمونیدین نیز آگونیست اختصاصی گیرنده آلفا ۲ آدرنرژیک است.
نکته چهارم: دورزولامید و برینزولامید داروهایی موضعی هستند که کربنیک انهیدراز را مها میکنند و تولید زلالیه را کاهش میدهند. از جمله عوارض این داروها میتوان به کراتیت آلرژیک، طعم تلخ و ادم قرنیه اشاره کرد.
نکته پنجم: استازولامید مهار کننده سیستمیک کربنیک انهیدراز است که از آن در درمان گلوکوم مزمن (در صورت عدم پاسخ به درمانهای موضعی) و در درمان گلوکوم حاد (در صورت نیاز به کنترل سریع فشار چشم) استفاده میشود.
نکته ششم: لاتانوپروست معروفترین آنالوگ پروستاگلاندینی است که در درمان گلوکوم به کار میرود. آنالوگهای پروستاگلاندین میتوانند سبب پرخونی ملتحمه، هیپرپیگمانتاسیون پوست اطراف چشم، تیرگی عنبیه و افزایش رشد مژهها شوند.
نکته هفتم: داروهای پاراسمپاتومیمتیک مانند پیلوکارپین خروج زلالیه را تسهیل میکنند. این داروها میتوانند سبب میوز به همراه تاری دید (بویژه در بیماران مبتلا به کاتاراکت) و اسپاسم تطابق شوند.
نکته هشتم: اپینفرین داروی سمپاتومیمتیکی است که سبب افزایش خروج زلالیه و نیز کاهش تولید آن میشود. در چشمهایی که زاویه تنگ دارند نباید از اپینفرین و دیپیوفرین استفاده شود.
نکته نهم: گلیسرین شایعترین داروی هیپراسموتیک است که در درمان گلوکوم بکار میرود. این دارو باید در بیمار مبتلا به دیابت با احتیاط تجویز شود.
نکته دهم: درمان اولیه گلوکوم زاویه باز اولیه با یک بتابلوکر یا یک آنالوگ پروستاگلاندین شروع میشود. در گلوکوم زاویه بسته اولیه حاد درمان با تیمولول، استازولامید یا داروهای هیپراسمولار و پیلوکارپین انجام می شود و بعد از کاهش فشار چشم، ایریدوتومی محیطی لیزری انجام میگیرد.