سل بسیار مهم است و سوالی! نمی‌شود مبحث سل را در ده نکته مرور کرد. در زیر به مهم‌ترین نکات مربوط به عوارض داروهای ضد سل بر اساس هاریسون 2022 می‌پردازیم:
نکته اول: شایع‌ترین واکنش دارویی قابل توجه در بیماران مبتلا به سل حساس به دارو، هپاتیت است. در 20% از بیماران افزایش مختصر (تا سه برابر) در سطح AST مشاهده می‌شود که با علایم همراه نیست و مشکلی ایجاد نمی‌کند. در این دو مورد باید درمان متوقف شود: 1- هپاتیت علامت‌دار؛ 2- در بیماران بدون علامت افزایش حداقل 5 برابر در سطح سرمی AST و یا ALT.
نکته دوم: در صورتی که بیمار تحت درمان برای سل، دچار واکنش‌های افزایش حساسیتی شود، باید تمام داروها را قطع کرد و بعد دوباره آن‌ها را امتحان کرد تا مشخص شود داروی مسئول کدام است.
نکته سوم: برای درمان هیپراوریسمی و آرترالژی ناشی از پیرازینامید معمولا از استیل سالیسیلیک اسید استفاده می‌شود. اما اگر بیمار دچار آرتریت نقرسی شود، باید درمان با پیرازینامید متوقف شود.
نکته چهارم: بیمارانی که دچار ترومبوسیتوپنی اتوایمیون ناشی از ریفامپین می‌شوند، نباید دیگر از این دارو استفاده کنند.
نکته پنجم: اتامبوتول می‌تواند نوریت اپتیک ایجاد کند. نوریت اپتیک اندیکاسیون قطع مصرف همیشگی دارو است.
نکته ششم: در بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه، برای درمان سل نباید از آمینوگلیکوزیدها استفاده کرد. در این بیماران تنها زمانی می‌توان از اتامبوتول استفاده کرد که امکان اندازه‌گیری سطح سرمی دارو وجود داشته باشد.
نکته هفتم: در بیمار مبتلا به بیماری شدید کبدی می‌توان برای درمان سل از اتامبوتول، استرپتومایسین و احتمالا داروی دیگری نظیر یک فلوئوروکینولون استفاده کرد. در صورت نیاز می‌توان تحت نظارت دقیق ایزونیازید و اتامبوتول تجویز کرد.
نکته هشتم: در بیمار مبتلا به نارسایی کبدی، برای درمان سل نباید پیرازینامید تجویز کرد.
نکته نهم: درمان انتخابی سل در زنان حامله، تجویز 9 ماه ایزونیازید و ریفامپین به همراه اتامبوتول در 2 ماه اول است. WHO استفاده روتین از پیرازینامید را هم توصیه می‌کند.
نکته دهم: در دوران حاملگی تجویز استرپتومایسین برای درمان سل کنترااندیکه است، زیرا می‌تواند به عصب زوج 8 جنین آسیب برساند.
