یک شروع خودمانی
خواندن دروس پزشکی می‌تواند بسیار مشکل و طاقت‌فرسا باشد. تعارف نداریم! مطالعه در پزشکی سخت است. چرا؟ سه دلیل ساده برایتان می‌آورم: اول: حجم مطالب بسیار زیاد است. علم پزشکی گسترش وحشتناکی داشته است و از هر موضوعی که بخواهید، می‌توانید انبوهی از مطالب را برای مطالعه پیدا کنید. دوم: مطالب پزشکی بسرعت از یاد می‌روند. واقعیت است! شما می‌توانید امروز مطالب مربوط به یک داروی خاص را مطالعه کنید و مطمئن باشید که فردا فقط ثلث آنچه را که خوانده‌اید در خاطر دارید. درباره هفته بعد حرفی نمی‌زنم. قطعا حتی اسم دارو را هم فراموش کرده‌اید. سوم: مطالب از کتابی به کتاب دیگر، از مقاله‌ای به مقاله دیگر و از منبعی به منبع دیگر فرق می‌کنند. این هم واقعیت تلخ دیگری است! چرا؟ برای این آدم‌ها با هم فرق دارند. شک دارم که بتوانید دو فرد پیدا کنید که سیستم عروقی کاملا یکسان داشته باشند و یا سیستم ایمنی آن‌ها به یک شکل عمل کند. وقتی آدم‌ها این همه تفاوت دارند، چه انتظاری از متون پزشکی دارید؟
اما با وجود تمام آنچه در بالا گفتم، مطالعه و یادگیری در پزشکی ضروری و لازم است! شما برای این پزشک شوید، مجبور هستید انبوهی از مطالب عجیب از منابع مختلف را مطالعه کنید و امید داشته باشید تا برخی از مطالب در حافظه شما باقی بمانند تا بتوانید زمانی که به آن احتیاج دارید _ در بالین بیمار _ آن‌ها را از داخل حافظه خود بیرون بکشید. کاری مشکل و گاه غیر ممکن! چه باید کرد که بشود از پس این مشکل بر آمد؟ می‌شود مطالب را مطالعه نکرد و به امید استفاده از نرم‌افزارها و یا جستجوگرها یا حتی هوش مصنوعی بود؟ به شما اطمینان می‌دهم که (در حال حاضر) نمی‌شود چنین موضوع با اهمیتی (یعنی جان یا سلامت یک انسان) را با روش‌های سایبری به قمار گذاشت. باید به خودتان، به حافظه‌تان، به تجربه‌تان و به مهارتتان تکیه کنید تا شاید بتوانید به موقع جان انسانی را نجات بدهید یا انسانی را از درد رها کنید. بطور خلاصه مجبور هستید مطالعه کنید؛ بهتر بگویم مجبور هستید مطالعه کنید تا یاد بگیرید! چاره‌ای ندارید. بگذارید همین‌جا یک نکته را روشن کنم: شک نکنید که بهترین راه برای یادگیری یک کار، انجام دادن آن کار است. بنابراین لازم نیست خودتان را فریب بدهید. برای این که پزشک خوبی شوید؛ باید پزشکی را یاد بگیرید، برای این که پزشکی را یاد بگیرید؛ مجبور به مطالعه کردن هستید. شاید راه‌های دیگری هم یادگیری پزشکی باشد که ناچار به استفاده از آن‌ها باشید: دیدن بیماران، یادگیری از اساتید دیگر؛ از پزشکان دیگر، استفاده از نرم‌افزارها و … اما مطمئن باشید هیچکدام جای مطالعه کردن را نمی‌گیرند. برای پزشک شدن یا بهتر بگویم برای پزشک خوب شدن، از همه راه‌های در دسترس استفاده کنید، اما حتما متون پزشکی _ متون پایه _ را مطالعه کنید.
با دو مقدمه بالا (یعنی این که 1- یادگیری متون پزشکی سخت است و 2- یادگیری متون پزشکی لازم است)؛ می‌روم سراغ اصل مطلب. حالا که ناچار هستیم مطالب پزشکی را مطالعه کنیم، چطور می‌توانیم بهره‌وری خودمان را بیشتر کنیم؟ چطور می‌توانیم با صرف نیروی کمتر، بازده بهتری داشته باشیم؟ چطور می‌توانیم مطالعه کردن را موثرتر و نتیجه‌بخش‌تر کنیم؟ هدف از این سلسله مطالب، این است که بتوان با استفاده از روش‌های علمی، روش‌های آزمایش شده، تجارب قبلی و روش‌های جدید، انواع روش‌های مطالعه در پزشکی را بصورتی هدف‌مند و موثر و برنامه‌ریزی شده قالب‌بندی کرد. حرفی را که در ابتدای همین متن آورده‌ام، بخاطر دارم: آدم‌ها با هم فرق دارند. شک نکنید که ممکن است به اندازه تمام دانشجوهای پزشکی این دنیا، روش‌های مطالعه وجود داشته باشد و هر کس با روش خودش راحت‌تر و بهتر و هدف‌مندتر و موثرتر مطالعه کند! اما در هر حال، مثل هر چیز دیگری در این دنیا؛ اصول پایه‌ای هم وجود دارد که با رعایت کردن آن‌ها می‌توان بهره‌وری را افزایش داد. من به دنبال این اصول اولیه هستم و تا جا ممکن سعی می‌کنم بدون پیچیدگی، تمام آنچه در سی سال گذشته خوانده‌ام، امتحان کرده‌ام و مطلوب دیده‌ام با شما در میان بگذارم.
با من همراه باشید.
