مولتیپل میلوم اختلال بدخیم پلاسماسلها است که با ارتشاح نئوپلاستیک این سلولها در استخوان و مغز استخوان و وجود ایمونوگلوبولین کلونال یا زنجیرههای سبک ایمونوگلوبولینهای منوکلونال در سرم و ادرار مشخص میشود. در زیر به ده نکته واقعا مهم و تستی در مورد مولتیپل میلوم یا MM بر اساس سسیل اسنشیال 2022 میپردازیم:
نکته اول: MM در مردان شایعتر است و سن متوسط زمان تشخیص بیماری 69 سالگی است.
نکته دوم: در MM سلولهای توموری ظاهری شبیه به پلاسماسلهای تمایز یافته دارند و میتوانند ایمونوگلوبولین بسازند و ترشح کنند. این سلولها مارکر سلول B یعنی CD20 ندارند.
نکته سوم: تشخیص MM بر اساس وجود ترکیبی از این موارد داده میشود: افزایش بیش از 10% تعداد پلاسماسلها در مغز استخوان + سطح سرمی پروتئین M بجز IgM بیش از 3 گرم در دسیلیتر + وجود نوعی پروتئین کلونی در ادرار.
نکته چهارم: شایعترین علامت MM درد استخوانی است. در رادیوگرافی از استخوان ضایعات استئولیتیک خالص Punched Out دیده میشود که اغلب با استئوپنی منتشر و شکستگیهای پاتولوژیک همراه است.
نکته پنجم: در بیشتر بیماران مبتلا به MM در اثر ارتشاح مغز استخوان و سرکوب خونسازی آنمی ایجاد میشود.
نکته ششم: بیمار مبتلا به MM مستعد عفونتهای باکتریایی است، زیرا تولید ایمونوگلوبولین طبیعی در او نقص دارد. UTI گرم منفی و عفونت تنفسی با پنوموکک، استافیلوکک ارئوس، هموفیلوس آنفلوآنزا و کلبسیلا پنومونیه شایع است.
نکته هفتم: در بیمار مبتلا به MM بدون علامت، ممکن است سیر بیماری طولانی بوده، نیاز به درمان فوری نباشد.
نکته هشتم: بیمار مبتلا به MM علامتدار نیاز به درمان دارد. درمان سبب بهبودی بدخیمی نمیشود، اما طول عمر و کیفیت زندگی را افزایش میدهد. درمانهای MM را به سه دسته تقسیم میکنند: 1- داروهای تنظیم کننده ایمنی؛ 2- مهار کنندههای پروتئازوم و 3- آنتیبادیهای منوکلونال. این داروها به همراه دوز بالای دگزامتازون تجویز میشوند که اثر ضد میلوم بالایی دارد.
نکته نهم: از جمله داروهای تنظیم کننده ایمنی که برای درمان MM بکار میرود میتوان به تالیدومید اشاره کرد. این دارو سبب یبوست، نوروپاتی محیطی، خوابآلودگی و راش پوستی میشود. در حال حاضر از داروهای نسل دوم این گروه مانند لنالیدومید بیشتر استفاده میشود.
نکته دهم: در MM کاریوتیپهای (16;14)t و (14:4)t و دلسیون 17p پیشآگهی نامطلوبی دارند.