بهتر است مطالب پاتولوژی را در کنار درس‌های دیگر مطالعه کنید و مهمترین نکات مربوط به مرفولوژی بیماری‌های مختلف را به مطلب درسی که می‌خوانید، اضافه کنید. مثلا اگر دارید داخلی گوارش می‌خوانید، نگاهی هم به پاتولوژی گوارش داشته باشید و مطالبی که مربوط به درس داخلی نمی‌شود (عمدتا نمای بافت‌شناسی بیماری‌ها) را به درس داخلی اضافه کنید. به این ترتیب لازم نیست درس پاتولوژی را از منظری دیگر بخوانید (مثل یک درس جدید و مجزا) و در زمانتان صرفه‌جویی می‌شود. در همین راستا به ده نکته مهم و تستی مربوط به مرفولوژی در پاتولوژی کبد اشاره می‌کنیم:
نکته اول: در هپاتیت مزمن، برخی از مشخصات بافت‌شناسی می‌توانند علت عفونت ویروسی را مشخص کنند: در هپاتیت مزمن B هپاتوسیت‌ها نمایی شبیه به شیشه مات یا Ground-Glass دارند: رتیکولوم اندوپلاسمیک این سلول‌ها توسط HBsAg متورم شده است.
نکته دوم: هپاتیت اتوایمیون با سه مورد زیر مشخص می‌شود: ۱- نکروز و التهاب؛ ۲- برتری پلاسماسل‌ها در ارتشاح سلولی تک هسته‌ای؛ ۳- ایجاد روزت‌های هپاتوسیت‌ها در محل‌هایی که فعالیت شدید وجود دارد. به مورد دوم توجه خاص داشته باشید (برتری پلاسماسل‌ها).
نکته سوم: بیماری الکلی کبد سه تظاهر اصلی دارد: ۱- استئاتوز کبدی؛ ۲- هپاتیت الکلی و ۳- سیروز. استئاتوهپاتیت یا همان هپاتیت الکلی با این موارد مشخص می‌شود: ۱- بالونی شدن هپاتوسیت‌ها؛ ۲- وجود اجسام Mallory Denk (انلکوزیون‌های سیتوپلاسمی ائوزینوفیلیک در هپاتوسیت‌های در حال دژنراسیون)؛ 3- ارتشاح نوتروفیل‌ها.
نکته چهارم: کمبود آلفا ۱ آنتی‌تریپسین در کبد با وجود انکلوزیون‌های سیتوپلاسمی گلوبولار گرد تا بیضی مشخص می‌شود که بشدت پریودیک اسید شیف (PAS) مثبت و مقاوم به دیاستاز هستند.
نکته پنجم: سندرم دوبین جانسون اتوزومال مغلوب است و با هیپربیلی‌روبینمی کنژوگه خود را نشان می‌دهد. کبد بیمار پیگمانته است (در نتیجه وجود متابولیت‌های پلی‌مریزه اپی‌نفرین و نه بیلی‌روبین!) و هپاتومگالی وجود دارد.
نکته ششم: کلانژیت اولیه صفراوی در زنان شایع‌تر است و در ۹۵% موارد AMA مثبت می‌باشد. با سندرم شوگرن همراهی دارد. در بررسی بافت‌شناسی Florid Duct Lesions و از بین رفتن مجاری صفراوی کوچک دیده می‌شود.
نکته هفتم: کلانژیت اسکلروزان اولیه در مردان شایع‌تر است و با بیماری‌های التهابی روده همراهی دارد و ممکن است ANCA+ باشد. در بررسی بافت‌شناسی تخریب التهابی مجاری صفراوی خارج کبدی و مجاری صفراوی بزرگ داخل کبدی و انسداد فیبروتیک (فیبروز پوست پیازی) مجاری صفراوی متوسط و کوچک داخل کبدی دیده می‌شود. تشخیص با تصویربرداری مجاری صفراوی داده می‌شود.
نکته هشتم: هیپرپلازی فوکال ندولار بصورت ندولی با حدود مشخص در کبد ظاهر می‌شود. اسکار مرکزی ستاره‌ای شکل خاکستری سفید دارد که دیواره‌های فیبروز آن بصورت شعاعی به اطراف کشیده شده‌اند.
نکته نهم: آدنوم هپاتوسلولار نئوپلاسم خوش‌خیمی است که از هپاتوسیت‌ها منشا می‌گیرد و ممکن است بدون علامت باشد، اما در صورت علامت‌دار بودن شایع‌ترین علامت آن درد است. گاه پاره می‌شود و می‌تواند خونریزی شدید داخل شکمی ایجاد کند. تماس با هورمون‌های جنسی (قرص‌های ضد حاملگی و استروئیدهای آنابولیک) شیوع انواع آدنوم کبدی را بالا می‌برد. در بررسی بافت‌شناسی طناب‌هایی از هپاتوسیت‌ها به همراه شریان‌ها دیده می‌شود. مسیرهای پورت وجود ندارند.
نکته دهم: همانژیوم کاورنو شایع‌ترین تومور خوش‌خیم کبد است.
