مواد توهم‌زا یا هالوسینوژن ترکیباتی هستند که سبب قطع ارتباط با واقعیت و توهم می‌شوند. به ده نکته مهم در مورد این مواد توجه کنید:
نکته اول: مواد توهم‌زا را به این انواع تقسیم می‌کنند: ۱- مواد توهم‌زای طبیعی مانند مسکالین؛ ۲- مواد توهم‌زا سنتتیک مانند LSD؛ ۳- برخی مواد شبه آمفتامینی که در گروه آمفتامین‌ها قرار می‌گیرند.
نکته دوم: مواد توهم‌زا بصورت خوردن، مکیدن و تدخین مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نکته سوم: مواد توهم‌زا اثرات سمپاتومیمتیک دارند و سبب اتساع مردمک‌ها، تاکی‌کاردی، تعریق، تاری دید، ترمور و ناهماهنگی حرکتی می‌شوند.
نکته چهارم: مواد توهم‌زا علاوه بر ادراک حسی غیر واقعی (همان توهم) می‌توانند سبب سین‌استزی شوند: به عنوان مثال فرد صداها را بصورت محرک بینایی تجربه می‌کند.
نکته پنجم: مواد توهم‌زا سبب می‌شوند که فرد احساس کند زمان به کندی می‌گذرد؛ همچنین این مواد سبب می‌شوند فرد احساس کند تجارب عادی معنای عمیقی دارند.
نکته ششم: مواد توهم‌زا سبب وابستگی جسمانی و علایم محرومیت نمی‌شوند، اما ممکن است وابستگی روانی ایجاد شود.
نکته هفتم: درمان مسمومیت با مواد توهم‌زا به این صورت انجام می‌شود: ۱- اطمینان‌بخشی به بیمار؛ ۲- نگهداری بیمار در نزدیک افراد خانواده؛ ۳- درمان اضطراب با بنزودیازپین‌ها؛ ۴- درمان بی‌قراری شدید و علایم سایکوتیک با آنتی‌سایکوتیک‌های قوی مانند هالوپریدول؛ ۵- مهار جسمانی در صورت لزوم.
نکته هشتم: مواد توهم‌زا می‌توانند سبب فلاش بک شوند: بازگشت تجربه‌هایی که در حین مسمومیت با این مواد روی داده بودند. بعد از قطع مصرف مواد توهم‌زا این تجربه‌ها تکرار می‌شوند: دیدن هاله دور اشیاء، تشدید رنگ‌ها، درشت‌بینی یا ریزبینی.
نکته نهم: مواد توهم‌زا می‌توانند سبب حملات پانیک شوند که به آن سفر بد می‌گویند.
نکته دهم: مواد توهم‌زا می‌توانند سبب دلیریوم شوند.
