نکته اول: سردرد خوشهاى (Cluster Headache) که به آن سردرد هورتون و سفالژى هیستامینى هم گفته مىشود، دردناکترین نوع سردرد راجعه است.
نکته دوم: سردرد خوشه‌ای در مقایسه با میگرن و سردرد تنشى، سردرد شایعى نیست، اما در مردان ۳ تا ۹ برابر شایعتر از زنان است و معمولاً در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگى شروع مىشود.
نکته سوم: حملات سردرد خوشهاى یک طرفه و بدون احساس ضربان هستند و تقریبا همیشه در همان سمت تکرار مىشوند.
نکته چهارم: در سردرد خوشه‌ای، درد معمولاً در شب و ۲-۱ ساعت بعد از به خواب رفتن ایجاد مىشود. درد در مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه به حداکثر شدت خود مىرسد و معمولاً ۴۵ دقیقه تا ۲ ساعت (و گاه ۳ ساعت) به طول مىانجامد.
نکته پنجم: در سردرد خوشه‌ای، محل درد عموما در ناحیه رترواربیتال یا تمپورال است و شدت آن بحدى است که بیمار احساس مىکند متهاى داخل چشمش فرو رفته است.
نکته ششم: در سردرد خوشه‌ای در خلال حمله علایم اتونوم نیز مشاهده مىشوند که شامل اشکریزش، احتقان ملتحمه، گرفتگى بینى یا پتوز و میوز (سندرم هورنر) در همان سمت است.
نکته هفتم: دورهاى بودن حملات مشخصه اصلى سردرد خوشهاى است. حملات سردرد خوشهاى معمولاً ۳-۱ بار در طول ۲۴ ساعت روى مىدهند و یک دوره (خوشه) آن بطور متوسط ۶ تا ۱۳ هفته طول مىکشد.
نکته هشتم: درمان سردرد خوشهاى دو بخش دارد: درمان حمله حاد و درمان پیشگیری کننده. با توجه به این که سر درد خوشهاى بسرعت به حداکثر شدت خود مىرسد، درمانهاى مرحله حاد باید بتوانند بسرعت اثر کنند. براى این منظور از اکسیژن ۱۰۰% به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه، سوماتریپتان زیر جلدى و دىهیدروارگوتامین زیر جلدى یا عضلانى استفاده مىشود.
نکته نهم: در سردرد خوشه‌ای درمان پیشگیرى کننده شامل دو قسمت است: داروهایی که سریع اثر می‌کنند و داروهای نگهدارنده. داروهایى که سریع اثر مىکنند، اما موقتى هستند و فرصت لازم براى تأثیر داروهاى نگهدارنده را فراهم مىکنند، عبارتند از: پردنیزولون (براى ۱۸ یا ۲۴ روز)، ارگوتامین (شبها)، دىهیدروارگوتامین؛
نکته دهم: در سردرد خوشه‌ای در درمان پیشگیری کننده، داروهایى که نگهدارنده هستند که براى تأثیر نیاز به زمان دارند عبارتند از: وراپامیل، متىسرژید، لیتیوم. برخى از منابع ایندومتاسین را هم مؤثر دانستهاند.
