حالت دهنده ها یا کاندیشنرهای مو مکمل شامپوها در مراقبت از مو هستند. لایه خارجی ساقه مو، کوتیکل نام دارد و اگر کوتیکل سالم نباشد، مو ظاهر خوبی نخواهد داشت . نرمی، درخشش و انعطاف‌پذیری مو عمدتا بستگی به آنچه دارد که در سطح مو می‌گذرد. حالت دهنده های مو یا کاندیشنرهای مو، سطح خارجی مو را درمان می‌کنند. در ادامه قصد داریم به سوالات مختلفی که در مورد حالت دهنده های مو وجود دایم پاسخ دهیم.
اگر سطح خارجی مو آسیب ببیند، چه اتفاقی می‌افتد؟
درخشش مو ناشی از بازتاب نور از سطح هر کدام از تارهای مو است. اگر سطح مو تخریب شود، نور کمتری از سطح مو بازتاب پیدا می‌کند و مو درخشش و براق بودن خود را از دست می‌دهد.
اگر سطح خارجی مو آسیب ببیند، ساقه مو در تمام طول خود بار الکتریکی منفی پیدا می‌کند و درنتیجه این بار منفی، موها یکدیگر را دفع می‌کنند و شانه کردن موها یا حالت دادن به آن‌ها دشوار می‌شود.
تصور بر این است که صافی و نرمی موها از یکدست بودن و آرایش منظم کوتیکل ناشی می‌شود. کوتیکل طبیعی و سالم آرایشی شبیه به سفال‌های سقف خانه‌ها دارد. اگر کوتیکل آسیب ببیند، سطح ساقه مو نامنظم و ناهماهنگ می‌شود و مو خشن‌تر و زبرتر می‌گردد. در چنین حالتی مو شکننده شده، انتهای آن لایه لایه می‌گردد. به این حالت موخوره گفته می شود.
چه کارهایی به مو آسیب می‌رساند؟
موارد زیر می‌توانند به مو آسیب برسانند:
- شستشوی مکرر مو: البته اگر موها کوتاه باشند و از شامپوی ملایم استفاده شود، آسیب به حداقل می‌رسد.
- شانه کردن و برس زدن بیش از اندازه مو؛
- استفاده بیش از حد از سشوار؛
- فر کردن؛
- رنگ کردن با رنگ‌های دائمی؛
- بی‌رنگ کردن یا دکلوره کردن؛
- تماس با شرایط محیطی خاص مانند اشعه آفتاب، باد و آب استخرهای شنا.
تمامی فعالیت‌های فوق سبب تخریب کوتیکل ساقه مو می‌شوند و در نتیجه مو خشن می‌شود و درخشش خود را از دست داده، شکننده و سفت می‌شود و مشخص است که شانه کردن و حالت دادن به چنین مویی دشوار است.
توجه داشته باشید که فهرست بالا به اجسام یا فعالیت‌هایی اشاره دارد که روی بخش خارجی مو(بخشی از مو که بالاتر از سطح پوست است) اثر می‌گذارند؛ ، موارد فوق می‌توانند سطح خارجی این بخش از مو را (یعنی کوتیکل را) تخریب کنند. به عبارت دیگر تمامی عوامل فوق به بخش کراتینی و مرده ساقه مو آسیب می‌رسانند و اثری بر روی سلول‌های زنده مو که در زیر پوست و در ریشه مو قرار دارند، نمی‌گذارند. بنابراین این عوامل بر روی رشد مو اثری ندارند و به همین دلیل بعد از تماس با عوامل مخربی که گفته شد، با رشد مجدد، مو بتدریج می‌تواند به ظاهر سالم و اصلی خود برگردد.
با این حال اگر عوامل و فعالیت‌های فوق بیش از حد و بشدت تداوم داشته باشند، ممکن است سلول‌های زنده در ریشه مو هم آسیب ببینند و به این ترتیب رشد مو هم تحت تاثیر قرار بگیرد. به عنوان مثال استفاده بیش از حد از سشوار می‌تواند سبب گرم شدن ریشه مو شود و به سلول‌های زنده ریشه مو آسیب برساند. همچنین تمام فعالیت‌هایی که با کشیدن موها یا با تحت کشش قرار دادن آن‌ها همراه هستند(مانند بستن کش مو) می‌توانند به سلول‌های ریشه مو آسیب برسانند و سبب اختلال در رشد مو شوند.
حالت دهنده های مو یا کاندیشنرهای مو چگونه عمل می کنند.
حالت دهنده های مو طوری ساخته می‌شوند که مانع تخریب لایه خارجی پوشاننده مو شوند. تمام کاندیشنرهای موی کارکرد یکسانی دارند:
- پوششی ایجاد می‌کنند که لایه خشن و خارجی مو را می‌پوشاند و این پوشش به مو ظاهری یکدست و صاف می‌دهد.
- بار الکتریکی سطح مو را خنثی می‌کنند و به این ترتیب موها بهتر شانه می‌شوند و حالت می‌گیرند و کمتر حالت وحشی پیدا می‌کنند. همچنین موها ضخیم‌تر به نظر می‌رسند و کمتر گره می‌خورند.
ترکیبات فعال موجود در حالت دهنده های مو فقط بر روی سطح مو اثر دارند، این مواد نه به داخل موها می‌رسند و نه بر روی ساختمان‌های داخلی مو و ریشه‌های مو اثر می‌گذارند. تاثیر این مواد موقت است و بر اساس شرایط محیطی تنها چند روز ادامه دارد و با شستن موها از بین می‌رود. تاثیر کاندیشنر مو ظاهری است؛ به عبارت دیگر کاندیشنر از نظر طبی برای مو فایده‌ای ندارد.
انواع کاندیشنرهای مو
حالت دهنده های مو سه نوع دارند:
- سورفاکتانت‌های کاتیونی: سطح موهای آسیب دیده بار الکتریکی منفی دارد. سورفاکتانت‌های کاتیونی دارای بار الکتریکی مثبت هستند و به همین دلیل جذب بار الکتریکی منفی سطح مو شده، به سطح مو متصل می‌شوند و به این ترتیب سطح خارجی مو را بصورت یکنواخت می‌پوشانند و در همین حال بار منفی سطح مو را هم خنثی می‌کنند. سورفاکتانت‌های کاتیونی دارای اسیدهای چرب با زنجیره طولانی هستندو لایه‌ای چرب روی سطح موها بوجود می‌آورند؛ در نتیجه موها نرم و صاف شده، درخشش پیدا می‌کنند. سورفاکتانت‌های کاتیونی برای موهایی که به سبب خشک کردن، بی‌رنگ کردن یا فر دادن، آسیب دیده‌اند، موثر هستند. هر چقدر سطح خارجی مو بیشتر آسیب دیده باشد و بار الکتریکی منفی بیشتری داشته باشد، بهتر به کاندیشنر متصل می‌شود و به همین دلیل هم سورفاکتانت‌های کاتیونی به بخش‌هایی از مو که بیشتر آسیب دیده‌اند، بهتر متصل می‌شوند و به این ترتیب سطح مو ظاهری یکدست و صاف پیدا می‌کند.
- پلی‌مرهای کاتیونی: پلی‌مرها، ترکیبات شیمیایی هستند که از زنجیره‌های طویل حاوی واحدهای ساختمانی کوچک و همسان ساخته شده‌اند. از جمله پلی‌مرهای مورد استفاده در این نوع کاندیشنرهای مو می‌توان به سیلیکون، پلی‌آمیدها، پلی‌آمیدها و ترکیبات حاوی سلولز اشاره کرد.
- کاندیشنرهای پروتئینی: پروتئین‌های موجود در این نوع حالت دهنده های مو از بافت‌های حیوانی (کراتین، کلاژن، کازئین) و یا منابع دیگر (پروتئین ابریشم یا پروتئین‌های گیاهی) بدست می‌آیند. پروتئین‌ها مولکول‌های بزرگی دارند و به اجزای خود (مانند پپتیدها یا اسیدهای آمینه)، که کوچکتر هستند، تجزیه می‌شوند و این مواد به موها متصل شده، ترک‌ها و شکاف‌های سطح آن‌ها را پر می‌کنند؛ به این ترتیب ساقه مو تقویت می‌شود و موخوره ترمیم می‌گردد. همانطور که بارها اشاره شد، ساقه مو حیات ندارد و نمی‌تواند بطور دائم به کاندیشنرهای پروتئینی متصل بماند. با شستشوی موها، این مواد، ساقه مو را ترک می‌کنند!
نحوه استفاده از حالت دهنده یا کاندیشنر مو
از حالت دهنده های مو باید بعد از شستن مو با شامپو استفاده کرد. کاندیشنر فقط باید بر روی ساقه مو مالیده نشود و نه پوست سر! بیشتر کاندیشنرها باید برای دو تا سه دقیقه بر روی مو باقی بمانند و بعد شسته شوند. در صورتی که مو بشدت آسیب دیده باشد، می‌توان از کاندیشنرهای عمقی‌تر استفاده کرد که برای چندین دقیقه بر روی مو می‌مانند و بعد شسته می‌شوند.
تعداد دفعات استفاده از حالت دهنده مو به نیاز و تمایل مصرف کننده بستگی دارد
