لیزر و دستگاه هایی که از تکنولوژی لیزر استفاده می کنند، کاربرد گسترده ای در علوم پزشکی دارند. در پوست و زیبایی هم لیزر کاربردهای فراوانی دارد. در این مطلب قصد داریم در خصوص تاریخچه لیزر و کاربردهای آن در پوست و جوانسازی صحبت کنیم.
تاریخچه لیزر در پزشکی، پوست و زیبایی
با اختراع لیزر تغییرات زیادی در دنیای پزشکی ایجاد شد و بسرعت استفاده از آن در محدوده‌های مختلف پزشکی، از جمله در شاخه مربوط به بیماری‌های پوست رواج یافت. امروزه از لیزرها در حیطه‌های مختلف پزشکی استفاده‌های مختلفی می‌شود و یکی از جذاب‌ترین کاربردهای لیزر در پزشکی به جوانسازی مربوط می‌شود.
جالب است که بدانید اولین بار در سال 1917 آلبرت اینشتین فرضیه‌ها و فرمول‌های لازم برای ساخت دستگاه لیزر را ارائه کرد، اما اولین لیزر در سال 1959 توسط آرتور اسکالو و چارلز تاونز ساخته شد و اولین کسی از لیزر در حیطه تخصص پوست در پزشکی استفاده کرد، لئون گلدمن بود که دستگاه لیزر را برای درمان ضایعات رنگدانه ای پوست بکار برد.
لیزر به زبان ساده
و اما لیزر چیست و چه کاری انجام می‌دهد. بیائید کمی در مورد لیزر صحبت کنیم. لیزر آنقدر که از نامش بر می‌آید، پیچیده و غیر قابل فهم نیست. لیزر در حقیقت نوعی نور است. نوری که ویژگی‌های خودش را دارد. دستگاه لیزر می‌تواند نوعی نور خاص تولید کند که با نور معمولی سه فرق اصلی دارد:
- فرق اول این که نور معمولی سفید یا سفید زرد است و اگر آن را تجزیه کنیم، می‌بینیم که از مجموعه‌ای از رنگ‌های مختلف تشکیل شده است، اما لیزر نوری تک رنگ است و تجزیه هم نمی‌شود و رنگ آن بسته به نوع لیزر متفاوت است و می‌تواند سبز، قرمز، زرد یا حتی بی‌رنگ باشد.
- فرق دوم این است که پرتو نور معمولی در جهات مختلفی پخش می‌شود و انتشار پیدا می‌کند، اما پرتوهای نور لیزر موازی با هم هستند و تا بی‌نهایت می‌توانند مستقیم جلو بروند.
- فرق سوم این است که قدرت نور لیزر بسیار بیشتر از نور معمولی است. به عبارت دیگر انرژی نهفته در پرتوهای نور لیزر بسیار بیشتر از نور معمولی است.
پس بطور خلاصه می‌بینید که لیزر نوعی نور است که از نور معمولی قوی‌تر است، چون پرتوهای موازی با هم دارد، می‌تواند مسافت های طولانی را طی کند و تک رنگ است.
اشعه لیزر چطور ایجاد می‌شود؟
لیزر توسط دستگاه خاصی ایجاد می شود. دستگاه لیزر دستگاهی است که به ماده‌ای که برای تولید نور لیزر بکار می‌رود، انرژی می‌دهد و این ماده پرتوهای لیزر را تولید می‌کند. به زبان انگلیسی کلمه لیزر هم از متصل کردن حرف اول کلمات ((تشدید نور با پرتوتابی تحریک شده)) ایجاد شده است. نام دستگاه لیزر هم معمولا از نام ماده‌ای که برای روند پرتوتابی تحریک شده بکار می‌رود، گرفته می‌شود. به عنوان مثال دستگاه لیزر آلکسانداریت دستگاهی است که در آن از ماده‌ای جامد به نام آلکساندرایت برای ایجاد پرتو لیزر استفاده می‌شود و این دستگاه نوری تک رنگ و قرمز تولید می‌کند.
تاثیر لیزر بر پوست چیست؟
و اما پرتو لیزر با پوست چه کار می‌کند؟ چه مشخصه ای دارد که از آن می‌شود برای جوانسازی پوست استفاده کرد؟ جواب ساده است. لیزر نوری متمرکز است که انرژی آن می‌تواند توسط یک هدف خاص جذب شود و یک هدف خاص را تخریب کند، بدون آن که به ساختمان‌های اطراف آسیب برساند. به عبارت دیگر مهمترین ویژگی لیزر این است که بصورت هدفمند و اختصاصی می‌تواند روی یک هدف متمرکز شود و آن هدف را گرم یا تخریب کند. به این هدف کروموفور می‌گویند. هر هدف می‌تواند پرتوهای لیزری خاص را جذب کند. به عبارت دیگر انواع لیزرهای مختلف بر روی هدف‌های مختلف پوست متمرکز می‌شوند.
از لیزر در پوست چه استفاده‌هایی می‌شود؟
وقتی پرتو لیزر به هدف خودش می‌رسد، انرژی آن توسط هدف جذب می‌شود و تبدیل به گرما می‌شود و این گرمای ایجاد شده می تواند آن هدف را تخریب کند. بنابراین از لیزر در پوست برای تخریب کردن هدف های خاص استفاده می‌کنیم.
در پوست سه هدف یا کروموفور اختصاصی برای پرتوهای لیزر وجود دارند:
- آب: بعضی از دستگاه های لیزر آب پوست را هدف قرار می‌دهند و وقتی اشعه لیزر به آب می رسد، انرژی آن توسط آب جذب شده، گرما تولید می‌شود. گرمای تولید شده می تواند سلول‌های حاوی آب و یا آب بین بافتی را تخریب کند. هدف لیزر دی اکسید کربن آب است و این لیزر یکی از لیزرهایی است که برای جوانسازی از آن استفاده می‌کنیم.
- رنگدانه‌های پوستی: برخی از انواع لیزرها توسط رنگدانه‌های پوست جذب می‌شوند و سبب تخریب آن‌ها می‌شوند. بسیاری از لکه‌های پوستی به این شکل توسط لیزر از بین می‌روند. جالب است که بدانید که برای از بین بردن موهای زائد، لیزر رنگدانه‌های مو را هدف قرار می‌دهد. پرتوهای لیزر توسط رنگدانه‌های ریشه مو جذب می‌شود و تبدیل به گرما شده، ریشه مو و سلول های بنیادی آن را تخریب می‌کند، بدون این که به پوست اطراف مو آسیب برساند. قطعا بخوبی می‌دانید که در حال حاضر لیزر بهترین روش برای از بین بردن موهای زائد است.
- هموگلوبین: هموگلوبین ماده ای است که در داخل گویچه های سرخ خون ما قرار دارد و در انتقال اکسیژن نقش دارد. وقتی قرار باشد عروق اضافی را به کمک لیزر از بین ببریم، هموگلوبین هدف لیزر قرار می‌گیرد. اگر لیزری استفاده کنیم که هدفش هموگلوبین است، با برخورد اشعه لیزر با هموگلوبین که در داخل گویچه سرخ و آن هم در داخل رگ قرار دارد، گرما تولید می‌شود و این گرما می تواند رگ را تخریب کند و آن را از بین ببرد. از این نوع لیزرهای عروقی برای از بین بردن رگ های ناخوشایند و اضافی روی صورت یا ساق پا استفاده می‌کنیم.
در کل در حیطه تخصص پوست لیزر کاربردهای زیادی دارد که در زیر به مهمترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- از بین بردن موهای زائد؛
- از بین بردن ضایعات عروقی (مادرزادی یا اکتسابی)؛
- جوانسازی (تخریبی و غیر تخریبی و فرکشنال)؛
- از بین بردن خالکوبی‌ها؛
- از بین بردن انواع خاصی از لک‌های پوستی و ملاسما؛
- جراحی پوستی و یا از بین بردن انواع خاص از تومورها و یا خال‌ها؛
- درمان بیماری‌های خاص مانند ویتیلیگو یا روزاسه با انواع خاص لیزرها؛
- برطرف کردن اسکارهای ناشی از آکنه یا اعمال جراحی یا زخم‌ها؛
- درمان آکنه و کم کردن منافذ باز پوست؛
- کمک به رشد موها و درمان کمکی ریزش مو.
