ليزر نوری متمرکز است که بطور اختصاصی هدفی در پوست را از بین می‌برد بدون آن که به ساختمان‌های اطراف آن هدف آسیب برساند. در مورد لیزر عروقی که برای درمان ضایعات عروقی استفاده می‌شود، هدف مورد نظر هموگلوبین است. هموگلوبین ماده‌ای است که در داخل گویچه‌های قرمز قرار دارد و اکسیژن را منتقل می‌کند. گویچه های قرمز هم در داخل خون هستند. وقتی لیزر به هموگلوبین برخورد می‌کند، انرژی آن تبدیل به گرما می‌شود و این گرما از گویچه‌های قرمز به جدار رگ منتقل شده، سبب تخریب دیواره رگ و بسته شدن رگ می‌شود. در این مطلب قصد داریم به تمام سوالاتی که ممکن است در مورد لیزرهای عروقی برای شما پیش بیاید پاسخ دهیم.
چه نوع ضایعات عروقی پوستی را می‌شود با لیزر عروقی از بین برد؟
ضایعات عروقی پوست ضایعاتی هستند که رگ‌های خونی در ایجاد آن ها نقش اصلی دارند. در کل ضایعات عروقی انواع مختلفی دارند و بسیاری از آن ها را می‌شود با لیزر از بین برد یا حداقل کمرنگ یا کوچک کرد. اما در این مبحث فقط به آن دسته از ضایعات عروقی اشاره می‌شود که در اثر افزایش سن یا تماس بیش از حد با نور خورشید و یا در افراد مستعد ایجاد می‌شوند و برطرف کردن آن ها از نظر زیبایی اهمیت دارد.
در این بخش به درمان سه نوع اصلی از ضایعات عروقی از جنبه زیبایی می‌پردازیم و فعلا کاری به سایر ضایعات عروقی از جمله ضایعات عروقی مادرزادی نداریم. این سه نوع ضایعه عبارتند از:
- تلانژکتازی ها
- آنژیوم های گیلاسی
- پویکیلودرمای سیوات
تلانژکتازی چیست؟
تلانژکتازی که تلفظ صحیح آن تلانژیکتازی(telangiectasia) است،در واقع یک رگ خونی غیر طبیعی، کوچک و متسع و قابل مشاهده در پوست است. رنگ این رگ متسع می‌تواند از قرمز روشن تا بنفش تیره متفاوت باشد و معمولا وقتی روی آن فشار می‌دهیم، محو می‌شود. معمولا این رگ‌های سطحی بر روی صورت (گونه و اطراف بینی) و یا ساق پاها و ران ها دیده می‌شوند و ظاهر ناخوشایندی به پوست می‌دهند. تلانژکتازی در اثر علل زیر ایجاد می شود:
- علل ارثی و ژنتیکی
- تماس دراز مدت با نور خورشید
- برخی از بیماری های پوستی
- برخی از تغییرات هورمونی
- برخی از بیماری‌های داخلی
در بیشتر موارد این رگ‌های کوچک و نازیبا، علت مهمی ندارند و در اثر تماس دراز مدت با نور خورشید یا علل ارثی و یا استفاده طولانی مدت از کورتون‌های موضعی بوجود می‌آیند و درمان آن ها فقط از نظر زیبایی اهمیت دارد.
آنژیوم گیلاسی چیست؟
آنژیوم گیلاسی برجستگی قرمز رنگی بر روی پوست است که شبیه به خالی به رنگ قرمز است و نیم تا سه میلی‌متر قطر دارد. این ضایعه قرمز رنگ و شایع بعد از سی سالگی ایجاد می‌شود و بیشتر بر روی تنه و اندام ها دیده می‌شود و بندرت کف دست و پا یا صورت را گرفتار می‌کند؛ خطری هم ندارد. خوشبختانه این ضایعه عروقی خوش‌خیم خیلی خوب به لیزر جواب می‌دهد.
پویکیلودرمای سیوات چیست؟
پویکیلودرمای سیوات(poikiloderma civatte) نوعی تغییر رنگ پوستی است که بیشتر در طرفین گردن، گونه‌ها یا بالای قفسه سینه دیده می‌شود (مناطقی که بیشتر با نور خورشید در تماس هستند). ناحیه‌ای که تغییر رنگ دارد (به رنگ قرمز قهوه ای) دارای تلانژکتازی نیز هست.
از جمله علل ایجاد پویکیلودرمای سیوات می‌توان به تماس طولانی مدت با نور خورشید، حساسیت ایجاد شده در اثر از تماس نور با مواد شیمیایی نظیر عطرها یا مواد آرایشی و بالاخره تغییرات هورمونی مربوط به یائسگی اشاره کرد.
لیزرهای عروقی نقش مهمی در بهبود این ضایعات دارند.
آیا لیزر عروقی دردناک است و نیاز به بی حسی دارد؟
ليزر عروقي دردناک نیست؛ در واقع نیازی به استفاده از کرم‌های بی‌حس کننده، پیش از انجام لیزر عروقی نیست. استفاده از این کرم‌ها توصیه هم نمی‌شود چرا که کرم‌های بی‌حس کننده عروقی می‌توانند سبب انقباض عروق شوند و تاثیر لیزر را کم کنند.
قبل از لیزر عروقی چه کارهایی باید انجام شود؟
اگر بعد از مشاوره با پزشک تصمیم به انجام ليزر عروقي برای یکی از مواردی که در بالا ذکر کردیم گرفتید، باید موارد زیر را رعایت کنید:
- پرهیز از تماس مستقیم با نور خورشید و استفاده روزانه از ضد آفتاب مناسب؛
- استفاده از داروی روشن کننده پوست با نظر پزشک: در صورتی که پوست تیره دارید (یک ماه قبل از انجام لیزر) بهتر است از داروهای روشن کننده استفاده کنید.
- انجام تست لیزر برای پوست های تیره؛
- مصرف داروی ضد تب خال با نظر پزشک 2 روز قبل از لیزر تا 3 روز بعد از آن در صورت داشتن سابقه تب خال در محل لیزر؛
- تراشیدن موهای منطقه لیزر.
بعد از لیزر عروقی چه اقداماتی باید انجام شوند؟
بلافاصله بعد از لیزر باید سه کار انجام شوند:
- کیسه یخ بر روی محل لیزر شده برای 15 دقیقه قرار بگیرد.
- کرم ضد التهاب مانند فلوئوسینولون بر روی محل لیزر مالیده شود.
- از ضد آفتاب وسیع الطیف استفاده شود.
مراقب های بعدی از محل لیزر شده شامل موارد زیر می‌شوند:
- تورم و قرمزی محل لیزر در مدت چند ساعت تا چند روز برطرف می‌شوند. استفاده از کیسه یخ و کرم های تجویز شده توسط پزشک سبب تسریع بهبودی می‌گردد.
- ممکن است در محل لیزر احساسی شبیه به آفتاب سوختگی داشته باشید که در مدت چند روز برطرف می‌شود.
- ممکن است در محل لیزر خونمردگی ایجاد شده باشد که گاه 3 هفته برای بهبود زمان می‌برد.
بعد از لیزر ضايعات عروقي به چه شکلی در می‌آیند؟
در مورد تلانژکتازی‌ها، ممکن است بلافاصله بعد از لیزر، این رگ‌های مزاحم محو شوند یا کمرنگ شوند و یا حتی بجایشان خونمردگی ایجاد شود. در هر صورت اگرتلانژکتازی‌ها بلافاصله بعد از لیزر از بین نروند، در طول هفته بعد از لیزر بتدریج کمرنگ می شوند.
آنژیوم‌های گیلاسی بلافاصله بعد از لیزر بنفش رنگ می‌شوند و در مدت 1 تا 2 هفته بعد از درمان بتدریج کوچک شده، کمرنگ می‌شوند.
برای از بین بردن ضایعات عروقی معمولا نیاز به چند جلسه درمان با لیزر است؟
معمولا براي از بین بردن ضایعات عروقی نیاز به 2 تا 5 جلسه درمان با فواصل 2 تا 4 هفته است. بسیاری از ضایعات عروقی در همان جلسه اول درمان از بین می‌روند و برخی باقی می مانند و نیاز به درمان مجدد دارند.
لیزر عروقی چه خطرات و عوارضی دارد؟
ليزر عروقی معمولا عوارض زیادی ندارد و عوارض آن قابل برگشت هستند. مهمترین این عوارض عبارتند از:
- قرمزی و تورم طولانی مدت: ممکن است قرمزی و تورم محل لیزر برای 1 تا 2 هفته طول بکشد. بیماران مبتلا به بیماری‌هایی مانند روزاسه و یا برخی افراد که مستعد تورم هستند، قرمزی و تورم بیشتری را تجربه می‌کنند.
- حساسیت تماسی: اگر بعد از درمان قرمزی بیشتر شود و یا خارش وجود داشته باشد ممکن است حساسیت تماسی در برابر داروهای مصرفی ایجاد شده باشد؛ در این حالت باید به پزشک مراجعه کرد.
- خونمردگی: در اثر پارگی رگ های سطحی ایجاد می شود و ممکن است از 3 روز تا 2 هفته طول بکشد.
- تغییرات رنگدانه‌ای (بصورت کاهش یا افزایش رنگ پوست): در افرادی که پوست تیره دارند و یا بتازگی برنزه کرده اند شایعتر است و معمولا برگشت پذیر می‌باشد.
در مجموع لیزر عروقی یکی از بهترین و کم عارضه‌ترین روش‌ها برای از بین بردن ضایعات عروقی ناخوشایند مانند رگ های سطحی بدشکل (تلانژکتازی ها) و خال‌های عروقی (آنژیوم های گیلاسی) است.
