اختلال وسواسی جبری اختلالی مزاحم و ناراحت کننده است که از دو بخش اصلی فکر وسواسی و اجبار تشکیل شده است. در زیر به ده نکته مهم در مورد این بیماری مهم میپردازیم:
نکته اول: فکر وسواسی، نوعی فکر، احساس، عقیده یا حس مزاحم و تکرار شونده است (فکر در مورد آلودگی، تردید، خاطره ناخوشایند). این تکانههای وسواسی به سبب اجباری بودن بشدت برای بیمار اضطرابآور هستند.
نکته دوم: اجبار یا عمل وسواسی، رفتاری خودآگاه و تکرار است در مقابل فکر وسواسی انجام میشود (مثل شستن، بررسی کردن، منظم کردن). در ظاهر این اعمال سبب کاهش اضطراب فرد در مقابل تکانههای وسواسی میشوند، اما به سبب ماهیت تکراری، خستهکننده و بیهودهای که دارند، در نهایت اضطراب را افزایش میدهند.
نکته سوم: وسواس دو مشخصه دارد: ۱- اغلب تکانهها خلاف خواست و تمایلات فرد هستند (یعنی اگو دیستونیک هستند: به عنوان مثال فردی که به نظافت اهمیت زیادی میدهد، افکار آلودگی به ذهنش حملهور میشود)؛ ۲- بیمار اعتقاد دارد که افکار و تکانهها متعلق به خودش هستند و برخلاف بیماران سایکوتیک تحت نفوذ دیگری ایجاد نمیشود.
نکته چهارم: شیوع بیماری وسواسی جبری در زن و مرد یکسان است و در تمام عمر در حدود ۲ تا ۳% میباشد. درصد قابل توجهی از بیماران مبتلا به اختلال وسواسی جبری سابقه تیک دارند.
نکته پنجم: اختلال وسواسی جبری ارتباط کمی با اختلال شخصیت وسواسی جبری دارد: ۱۵ تا ۳۵% از بیماران سابقه صفات وسواسی را قبل از بیماری میدهند.
نکته ششم: برای درمان اختلال وسواسی جبری از دو روش استفاده میشود: ۱- درمان دارویی؛ ۲- رفتار درمانی. درمان دارویی خط اول است.
نکته هفتم: برای درمان دارویی اختلال وسواسی جبری از SSRIs یا کلومیپرامین استفاده میشود.
نکته هشتم: استفاده از تمامی SSRIs برای درمان اختلال وسواسی جبری تائید شده است، اما فلوکستین انتخاب اول است. دارو با دوز ۱۰ میلیگرم روزانه تجویز میشود و در صورت نیاز در مدت ۴۵ روز به ۸۰ میلیگرم در روز افزایش داده میشود.
نکته نهم: کلومیپرامین ضد افسردگی سه حلقهای است که برای درمان اختلال وسواسی جبری تجویز آن با دوز ۲۵ میلیگرم (تک دوز شبانه) شروع میشود و در مدت ۶ هفته دوز آن به بالای ۱۵۰ میلیگرم روزانه رسانده میشود. به سبب عوارض، کلومیپرامین خط دوم درمان بعد از SSRIs است.
نکته دهم: در اختلال وسواسی جبری برای مشاهده اثرات درمانی باید حداقل ۸ هفته انتظار کشید.