عفونی را مرور می‌کنیم. اسهال حاد عفونی یکی از مباحث سوالی و کاربردی مهم است. به ده نکته مهم در این مورد توجه کنید:
نکته اول: در اسهال در بسیارى از موارد نیاز به تشخیص دقیق عامل بیمارى نیست و یا تشخیص دقیق امکانپذیر نمىشود. اساس درمان رهیدراسیون کافى است. با استفاده از محلولهاى رهیدراسیون خوراکى (ORS) درمان وبا و دیگر بیمارىهاى اسهالی متحول شده است. در گذشته از محلولى استفاده مىشد که حاوى ۳.۵ گرم کلرید سدیم، ۲.۵ گرم بىکربنات سدیم، ۱.۵ گرم کلرید پتاسیم و ۲۰ گرم گلوکز (یا ۴۰ گرم سوکروز) در هر لیتر آب بود. هنوز هم مىتوان از این محلول براى درمان وباى شدید استفاده کرد. از سال ۲۰۰۲ WHO توصیه مىکند که از محلول کم اسمولاریتهتر و کم نمکتر استفاده شود. در صورتى که بیمار شدیدا دهیدراته بوده، یا به سبب استفراغ نتواند از محلولهاى خوراکى استفاده کند، باید مایع داخل وریدى (رینگر لاکتات) دریافت نماید.
نکته دوم: در بیمارى که مبتلا به اسهال حاد است. پس از ارزیابى شدت بیمارى، پزشک باید بین درگیرى التهابى و غیر التهابى فرق بگذارد. با کمک شرححال و خصوصیات اپیدمیولوژیک مىتوان بین این دو نوع اختلال افتراق گذاشت و بدین ترتیب پزشک مىتواند در ارتباط با نیاز به انجام اقدامات تشخیصى بیشتر براى تعیین اتیولوژى اختصاصى درگیرى و یا دخالت درمانى تصمیمگیرى کند.
نکته سوم: در بیمار مبتلا به اسهال حاد وجود خون یا موکوس در مدفوع بیمار، نشاندهنده زخمى شدن روده بزرگ است.
نکته چهارم: در بیمار مبتلا به اسهال حاد، تب معمولاً نشاندهنده بیمارى مهاجم است، البته تب و اسهال مىتوانند از عفونت غیر رودهاى نظیر مالاریا نیز ناشى شوند.
نکته پنجم: مدفوع خونى بدون لوکوسیت عفونت با E.coli انتروهموراژیک تولید کننده شیگاتوکسین را مطرح مىکند.
نکته ششم: در بیمار مبتلا به اسهال عفونی حاد مدفوع حجیم و سفید نشاندهنده درگیرى روده باریک به همراه سؤجذب است. مدفوع آبکى و زیاد (شبیه به آب برنج) وبا (یا درگیرى ناشى از توکسین) را مطرح مىکند.
نکته هفتم: در اسهال عفونی حاد درد شکم در اختلالات التهابى (عفونتهاى شیگلا، کمپیلوباکترى و توکسینهاى نکروزان) شدیدتر است.
نکته هشتم: در بیمار مبتلا به اسهال عفونی حاد در صورت وجود نوعى سندرم شبیه به آپاندیسیت باید بسرعت کشت از نظر یرسینیا انتروکولیتیکا انجام شود.
نکته نهم: تنسموس بصورت کرامپ رکتوم و نیاز فورى به دفع مدفوع (با وجود دفع مدفوع کم) تعریف مىشود. این حالت در اثر پروکتیت (شیگلوز، آمیباز) ایجاد مىشود.
نکته دهم: در بیمار مبتلا به اسهال حاد آزمایش مدفوع اطلاعات تکمیلى در اختیار پزشک مىگذارد: اگر مدفوع آشکارا خونى یا موکوئید باشد، نوعى روند التهابى وجود دارد. بررسى نمونه مدفوع از نظر لوکوسیت مىتواند وجود اسهال التهابى را نشان بدهد. اگر بر اساس شرححال و آزمایش مدفوع، اسهال غیر التهابى تشخیص داده شود و نوعى منبع مشترک براى همهگیرى اسهال وجود داشته باشد، با آگاهى از نوع غذاى مصرف شده و زمان آغاز اسهال (پس از صرف غذا) مىتوان علت باکتریایى بیمارى را تشخیص داد.