مهمترین شکایتها در بیماران مبتلا به بیماریهای مفصل زانو عبارتند از: ۱- درد (شایعترین)؛ ۲- تورم؛ ۳- محدودیت حرکات مفصل؛ ۴- قفل شدن زانو؛ ۵- ناپایداری؛ ۶- تغییر شکل.
معاینه زانو شامل این موارد است: ۱- مشاهده؛ ۲- لمس؛ ۳- ارزیابی دامنه حرکت؛ ۴- آزمونهای خاص (رباطهای متقاطع، رباطهای کلاترال، منیسکها).
نکته اول: فقل شدن یا Locking زانو یعنی عدم توانایی اکستانسیون کامل زانو. قفل شدن زانو دو نوع دارد: ۱- قفل شدن واقعی که ناشی از پارگی منیسک و با وجود جسم آزاد یا Loose Body است. ۲- قفل شدن کاذب که به سبب اسپاسم عضلات هامسترینگ است.
نکته دوم: ناپایداری یا Instability از علایم مهم بیماریهای زانو است. بیمار مبتلا به ناپایداری زانو اغلب از خالی کردن زانو یا Giving Way شکایت دارد. این عارضه بیشتر در این موارد مشاهده میشود: ۱- پارگی رباطهای زانو؛ ۲- ضعف عضله چهار سر ران (در اثر بیماریهای طولانی مدت مفصل زانو)؛ ۳- وجود جسم آزاد یا Loose Body.
نکته سوم: در فرد سالم، دامنه حرکات مفصل زانو از ۰ تا ۱۳۵ درجه است. زانو به عقب خم نمیشود. زاویه زانو در اکستانسیون کامل صفر درجه است.
نکته چهارم: خم شدن زانو به عقب غیر طبیعی است و Genu Recurvatum نام دارد.
نکته پنجم: وجود کریپیتاسیون در هنگام حرکت زانو اغلب نشاندهنده گرفتاری مفصل پاتلوفمورال است.
نکته ششم: درد و کلیک زانو در کودکان مطرح کننده منیسک دیسکی شکل است.
نکته هفتم: در نوجوانان مبتلا به درد جلوی زانو باید به این سه مورد فکر کرد: ۱- کندرومالاسی پاتلا؛ ۲- ناپایداری پاتلا؛ ۳- استئوکندریت دسیکان.
نکته هشتم: برای تشخیص برخی از بیماریهای زانو از رادیوگرافی استفاده میشود: باید رادیوگرافی از روبرو، نیمرخ و در صورت لزوم مایل و مماس به پاتلا یعنی Tangenital View انجام شود. در صورت ناپایداری زانو، باید رادیوگرافی روبرو در حالی که بیمار ایستاده است، انجام شود. در صورت شک به پارگی رباطهای کلاترال زانو باید رادیوگرافی در حالی که رباطها تحت کشش هستند، انجام شود: Stress View.
نکته نهم: در حال حاضر بهترین روش تشخیصی برای بررسی ضایعات زانو، MRI است.
نکته دهم: در افراد مسن مبتلا به درد مزمن و خشکی زانو، تشخیص اصلی استئوآرتریت است.