مباحث مهم تصویربرداری تشخیصی را مرور می‌کنیم. امروز نوبت سونوگرافی کیسه صفرا و مجاری صفراوی است. سعی داریم در بخش الگوریتم‌ها هم نکات مهمی برای شما داشته باشیم.
نکته اول: در حالت طبیعی، کیسه صفرا مجرایی پر از مایع و سونولوسنت است که توسط دیواره اکوژن احاطه شده است. اگر بیمار ناشتا باشد، کیسه صفرا ۴ در ۱۰ سانتی‌متر اندازه دارد و دیواره آن کمتر از ۳ میلی‌متر ضخامت دارد.
نکته دوم: به سبب تاثیر نیروی جاذبه، سنگ‌های صفراوی در پائین‌ترین بخش کیسه صفرا پیدا می‌شوند (که البته بستگی به وضعیت قرارگیری بیمار در هنگام سونوگرافی دارد). سنگ‌های صفراوی اکوژن هستند و Posterior Acoustic Shadowing ایجاد می‌کنند.
نکته سوم: ممکن است در مجرای کیسه صفرا Sludge صفراوی یافت شود (که تجمعی است حاوی کریستال‌های کلسترول، بیلی‌روبین و گلیکوپروتئین‌ها) و معمولا با استاز صفراوی همراهی دارد. برخلاف سنگ‌های صفراوی Sludge ایجاد Acoustic Shadowing نمی‌کند.
نکته چهارم: کوله‌سیستیت حاد در سونوگرافی با موارد زیر مشخص می‌شود:
- افزایش ضخامت دیواره کیسه صفرا (بیش از ۳ میلی‌متر)؛
- وجود مایع در اطراف کیسه صفرا (مایع پری‌کوله‌سیستیک)؛
- وجود نشانه مرفی سونوگرافیک (درد با فشار کیسه صفرا با پروب سونوگرافی).
نکته پنجم: اگر یافته‌های سونوگرافیک مربوط به کوله‌سیستیت حاد، بدون وجود سنگ صفرا دیده شوند، ممکن است بیمار دچار کوله‌سیستیت بدون سنگ باشد. این عارض در بیماران بشدت ناخوش روی می‌دهد.
نکته ششم: سونوگرافی نقش مهمی برای ارزیابی مجاری صفراوی داخل کبدی و خارج کبد و مجرای پانکراس دارد: مجاری صفراوی داخل کبدی به داخل مجرای کبدی راست و چپ تخلیه می‌شوند که به هم متصل شده، مجرای کبدی مشترک (CHD) را تشکیل می‌دهند. وقتی مجرای سیستیک به CHD متصل می‌شود، مجرای صفراوی مشترک یا CDB ایجاد می‌شود که از طریق آمپول واتر، به قسمت دوم دئودنوم تخلیه می‌شود.
نکته هفتم: در پورتا هپاتیس، CBD در قدام ورید پورت و لترال به شریان هپاتیک قرار دارد.
نکته هشتم: در تمامی سونوگرافی‌های RUQ می‌توان CHD و بخش پروگزیمال CBD را مشاهده کرد. حداکثر قطر طبیعی مجاری بشرح زیر هستند:
- مجرای کبدی مشترک: ۴ میلی‌متر؛
- مجرای صفراوی مشترک: ۶ میلی‌متر؛
- مجرای پانکراس: ۲ میلی‌متر.
نکته نهم: در حالت طبیعی، مجاری داخل کبدی در سونوگرافی قابل مشاهده نیستند. به دنبال انسداد طولانی مدت CBD ممکن است مجاری صفراوی داخل کبدی متسع شوند. مجاری داخل کبدی متسع بصورت ساختمان‌های توبولار سونولوسنت مجاور شاخه‌های ورید پورت دیده می‌شوند: ظاهر Tram-Track.
نکته دهم: از جمله علل انسداد مجاری صفراوی می‌توان به سنگ صفراوی، کارسینوم پانکراس، تنگی، کلانژیت اسکلروزان، کلانژیوکارسینوم و بیماری متاستاتیک اشاره کرد.
