مبحث سردردها را مرور می‌کنیم. نوبت می‌رسد به سردرد خوشه‌ای و ده نکته مهم!
نکته اول: سردرد خوشهاى (Cluster Headache) که به آن سردرد هورتون و سفالژى هیستامینى هم گفته مىشود، دردناکترین نوع سردرد راجعه است.
نکته دوم: سردرد خوشه‌ای در مقایسه با میگرن و سردرد تنشى، سردرد شایعى نیست، اما در مردان ۳ تا ۹ برابر شایعتر از زنان است و معمولاً در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگى شروع مىشود.
نکته سوم: حملات سردرد خوشهاى یک طرفه و بدون احساس ضربان هستند و تقریبا همیشه در همان سمت تکرار مىشوند.
نکته چهارم: در سردرد خوشه‌ای معمولاً در شب و ۲-۱ ساعت بعد از به خواب رفتن سردرد ایجاد مىشود. درد در مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه به حداکثر شدت خود مىرسد و معمولاً ۴۵ دقیقه تا ۲ ساعت (و گاه ۳ ساعت) به طول مىانجامد.
نکته پنجم: در سردرد خوشه‌ای، محل درد عموما در ناحیه رترواربیتال یا تمپورال است و شدت آن بحدى است که بیمار احساس مىکند متهاى داخل چشمش فرو رفته است.
نکته ششم: در خلال حمله سردرد خوشه‌ای علایم اتونوم نیز مشاهده مىشوند که شامل اشکریزش، احتقان ملتحمه، گرفتگى بینى یا پتوز و میوز (سندرم هورنر) در همان سمت است.
نکته هفتم: دورهاى بودن حملات مشخصه اصلى سردرد خوشهاى است. حملات سردرد خوشهاى معمولاً ۳-۱ بار در طول ۲۴ ساعت روى مىدهند و یک دوره (خوشه) آن بطور متوسط ۶ تا ۱۳ هفته طول مىکشد.
نکته هشتم: درمان سردرد خوشهاى دو بخش دارد: ۱- درمان حمله حاد؛ ۲- درمان پیشگیری کننده.
نکته نهم: با توجه به این که سر درد خوشهاى بسرعت به حداکثر شدت خود مىرسد، درمانهاى مرحله حاد باید بتوانند بسرعت اثر کنند. براى این منظور از اکسیژن ۱۰۰% به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه، سوماتریپتان زیر جلدى و دىهیدروارگوتامین زیر جلدى یا عضلانى استفاده مىشود.
نکته دهم: درمان پیشگیرى کننده برای سردرد خوشه‌ای شامل دو قسمت است: الف) داروهایى که سریع اثر مىکنند، اما موقتى هستند و فرصت لازم براى تأثیر داروهاى نگهدارنده را فراهم مىکنند: پردنیزولون (براى ۱۸ یا ۲۴ روز)، ارگوتامین (شبها)، دىهیدروارگوتامین؛ ب) داروهای نگهدارنده که براى تأثیر نیاز به زمان دارند: وراپامیل، متىسرژید، لیتیوم. برخى از منابع ایندومتاسین را هم مؤثر دانستهاند.
