بخش مراقبتهای پرهناتال از کتاب بکمن بسیار مهم است و سوالی. با هم به ده تا از مهمترین نکتههای این بخش میپردازیم:
نکته اول: زنانى که مىخواهند حامله شوند، براى پیشگیرى از NTD باید روزانه ۰/۴ میلىگرم اسید فولیک مصرف کنند و این مقدار را در سه ماهه اول باردارى ادامه بدهند. زنانى که سابقه NTD در حاملگىهاى قبلى دارند یا از داروهایى استفاده مىکنند که با متابولیسم فولات تداخل دارد باید روزانه ۴ میلىگرم اسید فولیک از قبل از حاملگى دریافت کنند. در کل در موارد کم خطر مقدار توصیه شده مصرف اسید فولیک در حاملگى ۴۰۰ میکروگرم روزانه و در موارد پر خطر ۴ میلىگرم روزانه است.
نکته دوم: بهترین حالت این است که واکسیناسیون قبل از باردارى انجام شود. واکسنهاى زنده مىتوانند خطراتى را براى جنین و مادر همراه داشته باشند و در صورت که فرد واکسن ویروسى زنده دریافت کرده باشد، توصیه مىشود تا براى حداقل یک ماه بعد از واکسیناسیون از حامله شدن خوددارى کند.
نکته سوم: باید به زنانى که در خطر یا مستعد ابتلا به روبلا، واریسلا، سیاه سرفه، هپاتیت A و B، مننگوکک و پنوموکک هستند، پیشنهاد تجویز واکسن داد. همچنین در زنانى که ۲۶ سال یا بیشتر سن دارند، تجویز واکسن HPV توصیه مىشود. در تمام زنان حامله باید ارزیابى از نظر عفونت HIV انجام شود، مگر آن که خودشان مایل به انجام تست نباشند. همچنین باید بررسى HIV را به تمام زنانى که قصد حاملگى دارند، پیشنهاد داد.
نکته چهارم: در اولین ویزیت پرهناتال باید آزمایشهاى زیر انجام شوند:
۱ـ آزمونهاى خونى: الف) CBC شامل هموگلوبین و هماتوکریت، MCV، شمارش پلاکتها؛ ب) گروه خونى و Rh و اسکرین آنتىبادى؛ ج) آزمون سرولوژیک براى سیفیلیس ( VDRLیا RPR)؛ د) تیتر آنتىبادى ضد سرخجه؛ ه) بررسى از نظر HBsAg؛ و) بررسى از نظر HIV.
۲ـ کشت ادرار براى غربالگرى؛
۳ـ بررسى از نظر کلامیدیا و گونورهآ در صورتى اندیکاسیون داشته باشد.
نکته پنجم: سن باردارى یا Gestational Age بر اساس تعداد هفتههایى که از اولین روز LMP (و نه زمان لقاح) گذشته است، محاسبه مىشود. تعیین سن باردارى و تاریخ تخمینى وضع حمل یا EDD از جمله اقدامات مهم در اولین ویزیت پرهناتال است. قانون نایجل روش آسانى براى محاسبه EDD به شمار مىرود: ۷ روز به اولین روز آخرین قاعدگى طبیعى اضافه مىشود و ۳ ماه از آن کم مىشود. در خانمى که دوره قاعدگى ۲۸ روزه دارد، تخمکگذارى در روز ۱۴ اتفاق مىافتد؛ بنابراین بر اساس زمان لقاح، طول مدت حاملگى ۳۸ هفته است. اما از اولین روز LMP براى تعیین سن باردارى استفاده مىشود و به همین دلیل بر این اساس سن باردارى ۲-/+۴۰ هفته محاسبه مىشود.
نکته ششم: به کمک سونوگرافى مىتوان در ابتداى حاملگى آن را تشخیص داد. با سونوگرافى از راه شکم مىتوان ۵ تا ۶ هفته بعد از شروع LMP (زمانى که غلظت بتا-hCG حدود mIU6000-5000 است)، حاملگى را تشخیص داد. با سونوگرافى ترانس واژینال اغلب مىتوان حاملگى را در ۵-۴ هفتگى (زمانى که غلظت بتا-hCG حدود mIU2000-1000 است)، تشخیص داد.
نکته هفتم: بعد از هفته ۲۰ باردارى (زمانى که در حاملگى تک قلو و در پرزانتاسیون ورتکس و در زنى با جثه طبیعى فوندوس در حد ناف یا نزدیک به آن است)، مىتوان ارتفاع رحم را اندازه گرفت. بالاترین قسمت فوندوس مشخص مىشود و انتهاى صفر نوار اندازهگیرى در این نقطه قرار داده شده، فاصله آن تا سمفیز پوبیس اندازهگیرى مىشود. در حاملگى تک قلو و در شرایط طبیعى، از هفتههاى ۱۸-۱۶ تا هفته ۳۶ حاملگى، ارتفاع فوندوس بر حسب سانتىمتر تقریبا برابر با سن باردارى بر حسب هفته است. بعد از هفته ۳۶ جنین در داخل لگن پائین مىرود و از بین به بعد اندازهگیرى ارتفاع فوندوس دقیق نیست.
نکته هشتم: Glucose Challenge Test نوعى آزمون غربالگرى براى دیابت باردارى است که در هفتههاى ۲۴ تا ۲۸ حاملگى انجام مىشود. اگر زن حامله چاق باشد، اختلال شناخته شده در متابولیسم گلوکز یا دیابت داشته باشد، یا سابقه دیابت باردارى بدهد، باید آزمون در اولین ویزیت پرهناتال انجام شود و اگر دیابت باردارى تشخیص داده نشد، آزمون در هفتههاى ۲۴ تا ۲۸ باردارى تکرار شود. اگر نتیجه آزمون غیر طبیعى باشد، باید آزمون تحمل گلوکز با ۱۰۰ گرم گلوکز خوراکى براى تأئید دیابت باردارى انجام شود.
نکته نهم: در زنان Rh-غربالگرى آنتىبادىهاى ضد Rh در سه ماهه سوم باردارى تکرار مىشود.
نکته دهم: در تمام بیماران غربالگرى از نظر استرپتوکک گروه B در هفتههاى ۳۵ تا ۳۷ باردارى انجام مىشود و درمان بر اساس نتایج تست انجام مىگیرد.