موکورومایکوز رینوسربرال و ده نکته بسیار مهم!

موکورومایکوز رینوسربرال از جمله مباحث سوالی ENT است و بارها از آن سوال آمده است. این نوع رینوسینوزیت حاد و مهاجم قارچی توسط گونه‌های موکور ایجاد می‌شود. به ده نکته مهم زیر توجه کنید:

نکته اول: رینوسینوزیت حاد مهاجم قارچی یا موکورومایکوز رینوسربرال در بیماران پرخطر ایجاد می‌شود: 1- بدخیمی‌های خونی؛ ۲- بعد از پیوند اعضا یا پیوند مغز استخوان؛ ۲- دیابت ملیتوس؛ ۴- درمان مزمن با استروئیدها؛ ۵- نوتروپنی؛ ۶- ایدز.

نکته دوم: در بیماران پر خطر، باید با شک بالا موکورومایکوز رینوسربرال را در نظر داشت، زیرا تشخیص زودهنگام، سبب بهتر شدن پیش‌آگهی می‌شود: در صورت بروز تب با علت نامشخص یا هر نوع علایم یا نشانه مربوط به بیماری سینوسی باید به این عفونت شک کرد. ادم صورت، تورم، درد و بی‌حسی اطراف چشم از جمله یافته‌های شایع هستند.

نکته سوم: از جمله دیگر علایم و نشانه‌های موکورومایکوز رینوسربرال می‌توان به اپیستاکسی، سردرد، تغییر وضعیت منتال، ایجاد کراست یا Eschar در سوراخ‌های بینی (که ممکن است با خون خشک شده اشتباه گرفته شود)، اشاره کرد.

نکته چهارم: وجود Eschar سیاه در داخل بینی برای عفونت مهاجم موکور پاتوگنومونیک است. در هنگام انجام اندوسکوپی بینی برای تائید تشخیص، بی‌حس بودن مخاط، عفونت قارچی مهاجم را مطرح می‌کند.

نکته پنجم: در صورت شک به رینوسینوزیت مهاجم و حاد قارچی باید ارزیابی اورژانس با اندوسکوپی بینی انجام شود: 1- شک به عفونت قارچی مهاجم کم است: در این حالت تصویربرداری انجام می‌شود و ارزیابی‌های آزمایشگاهی صورت می‌گیرد. ۲- شک به عفونت قارچی مهاجم بالا است: با کمک اندوسکوپی بیوپسی از مخاط بینی انجام می‌شود و پاتولوژی Frozen ارزیابی می‌شود. اگر نتیجه مثبت باشد، باید سی‌تی اسکن یا MRI اورژانس برای برنامه‌ریزی برای جراحی انجام شود.

نکته ششم: در سی‌تی اسکن ماگزیلوفاشیال با ماده حاجب، وجود اروزیون استخوانی و ادم بافت نرم مجاور آن (در صورت مطابقت با تابلوی بالینی) بشدت تشخیص موکورومایکوز رینوسربرال را تائید می‌کند.

نکته هفتم: در موکورومایکوز رینوسربرال، MRI به ارزیابی گسترش بیماری به داخل جمجمه یا گسترش آن به خارج از سینوس‌ها کمک می‌کند.

نکته هشتم: در صورت شک به موکورومایکوز رینوسربرال، کشت ترشحات ناکافی است و به تشخیص ابتدایی و درمان کمکی نمی‌کند. بیشتر احتمال دارد کشت‌ها در مراحل دیررس بیماری مثبت شوند. بیوپسی از کونکای میانی یا دیگر ضایعات مشکوک و ارزیابی بافت شناسی فوری با Frozen Section استاندارد طلایی تشخیص هستند. 

نکته نهم: موکورومایکوز رینوسربرال نوعی اورژانس جراحی است و باید رزکسیون کامل جراحی انجام شود و همزمان وضعیت ایمنی بیمار به وضعیت طبیعی بازگردانده شود. در بیمار مبتلا به نوتروپنی می‌توان از GMCSF استفاده کرد.

نکته دهم: برای درمان موکورومایکوز رینوسربرال، علاوه بر درمان جراحی و رسیدگی به وضعیت ایمنی بیمار، داروهای ضد قارچ سیستمیک و آمفوتریسین نبولایزه داخل بینی هم تجویز می‌‌شود (که جنبه کمکی دارند).