کلسیفیکاسیون داخل شکم در تصویربرداری: ده نکته بسیار مهم!

مرور رادیولوژی هرینگ ادامه دارد. نوبت به کلسیفیکاسیون شکمی می‌رسد. در تصوبربرداری شکم با تعیین شکل کلسیفیکاسیون و محل آن، می‌شود علت را مشخص کرد.

نکته اول:  چهار الگوی مجزای کلسیفیکاسیون داخل شکمی وجود دارد: 1- کلسیفیکاسیون Rim-Like؛ ۲- کلسیفیکاسیون خطی یا Track-Like؛ ۳- کلسیفیکاسیون لاملار یا لامینار؛ ۴- کلسیفیکاسیون بی‌شکل، ابر مانند یا پاپ‌کورن شکل.

نکته دوم: کلسیفیکاسیون Rim-Like نشان می‌دهد که کلسیفیکاسیون در دیواره یکی از احشای تو خالی (ساختمانی کیسه مانند که حاوی مایع است)، روی داده است. از جمله علل این نوع کلسیفیکاسیون می‌توان به کلسیفیکاسیون دیواره کیست‌ها، آنوریسم‌ها و احشایی شبیه به کیسه (نظیر کیسه صفرا) اشاره کرد.

نکته سوم: کلسیفیکاسیون خطی نشان می‌دهد که کلسیم در دیواره ساختمان‌های لوله مانند رسوب کرده است: دیواره شریان‌ها و ساختمان‌هایی نظیر حالب، لوله فالوپ و واز دفران.

نکته چهارم: کلسیفیکاسیون لامینار نشان می‌دهد که کلسیم در اطراف کانون مرکزی در داخل مجرایی تو خالی (و اغلب حاوی مایع) رسوب کرده است. از جمله علل کلسیفیکاسیون لامینار می‌توان به سنگ کلیه، سنگ صفراوی و سنگ مثانه اشاره کرد.

نکته پنجم: کلسیفیکاسیون بی‌شکل، ابر مانند یا پاپ‌کورن شکل کلسیفیکاسیونی است که در داخل یک عضو توپر یا در داخل یک تومور ایجاد می‌شود. از جمله علل کلسیفیکاسیون بی‌شکل یا پاپ‌کورن مانند می‌توان به پانکراتیت مزمن، لیومیوم رحم، بیماری التهابی قدیمی در عقده‌های لنفاوی و آدنوکارسینوم‌های تولید کننده موسین اشاره کرد.

نکته ششم: با تشخیص الگوی کلسیفکاسیون می‌توان نوع آن را مشخص کرد. با شناسایی محل آناتومیک کلسیفیکاسیون می‌توان عضو یا بافت منشا کلسیفیکاسیون را پیدا کرد و در کل با ترکیب نوع کلسیفیکاسیون و محل آناتومیک آن، علت بیشتر کلسیفیکاسیون‌های پاتولوژیک تشخیص داده می‌شود. به عنوان مثلا کلسیفیکاسیون لامینار در RUQ می‌تواند از کیسه صفرا منشاء گرفته باشد و علت آن سنگ صفراوی باشد.

نکته هفتم: بدون توجه به علت، وجود کلسیفیکاسیون در داخل شکم نشان می‌دهد که روندی تحت حاد یا مزمن عامل ایجاد آن بوده است.

نکته هشتم: آنوریسم آئورت می‌تواند کلسیفیه باشد. کلسیفیکاسیون دیواره آئورت شکمی یافته‌ای شایع در جریان آترواسکلروز بویژه در بیماران دیابتی است. گاه آنوریسم آئورت در رادیوگرافی مهره‌های کمری، بویژه در نمای لترال تشخیص داده می‌شود. در حالت طبیعی آئورت شکمی باید کمتر از ۳ سانتی‌متر قطر داشته باشد و در صورت وجود کلسیفیکاسیون Rim-Like می‌توان در رادیوگرافی دیواره‌های مقابل آن را دید و قطر آن را اندازه گرفت.

نکته نهم: کیسه صفرای Porcelain با کلسیفیکاسیون Rim-Like دیواره کیسه صفرا مشخص می‌شود (و در هنگام جراحی با رنگ آبی و ماهیت شکننده – چینی مانند) مشخص می‌شود. این عارضه در اثر التهاب مزمن و استاز کیسه صفرا بوجود می‌آید و در بیش از ۹۰% موارد با سنگ صفراوی همراه است و خطر کارسینوم کیسه صفرا را افزایش می‌دهد.

نکته دهم: کلسیفیکاسیون دیواره مثانه ناشایع است و مواردی نظیر شیستوزومیاز، سل و کانسر مثانه را مطرح می‌کند.