0 تا 100 لیزر موهای زائد

شاید رایجترین کاربرد لیزر در پوست و زیبایی، لیزر موهای زائد باشد. مو عضو جالبی در بدن است هم وجود آن در زیبایی نقش دارد و هم نبود آن و مصداق کامل ضرب المثل “هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد” است. در این مقاله قصد داریم در مورد نقش لیزر در از بین بردن مو های زائد صحبت کنیم. در ابتدا مختصری از ساختمان مو و روشهای از بین بردن موهای زائد را مرور میکنیم و در نهایت به لیزر موی زائد خواهیم پرداخت و چگونگی تاثیر لیزر موی زائد و بهترین لیزر برای انواع پوست و نحوه انجام و درمان عوارض لیزر موی زاید را توضیح می دهیم.

ساختمان ریشه مو

 

بخشی از مو که در داخل پوست است، ریشه یا فولیکل مو نام دارد و از سه قسمت تشکیل شده است. عمقی‌ترین بخش ریشه مو شامل سلول‌هایی است که در مرحله رشد مو تکثیر می‌شوند و به این ترتیب کاری می‌کنند که تنه مو رشد کند. در این قسمت عمقی از ریشه مو، علاوه بر سلول هایی که تکثیر می‌شوند، سلول های دیگری هم وجود دارند که رنگدانه می‌سازند و به مو رنگ می‌دهند.

مو چگونه رشد میکند؟

رشد مو دوره‌ای است. به عبارت دیگر مو سه مرحله رشد دارد:

• مرحله آناژن مرحله رشد مو است. در این مرحله سلول‌های بنیادی ریشه مو تکثیر می‌شوند و مو رشد می‌کند و بلند می‌شود، همچنین در همین مرحله است که سلول‌های رنگدانه‌ای فعالانه به مو رنگ می‌دهند.
• بعد از مرحله رشد فعال، مو وارد مرحله دیگری به نام کاتاژن می‌شود. در این مرحله سلول‌های خسته، دست از تکثیر بر می‌دارند و ریشه مو کوچکتر می‌شود و پسرفت می‌کند
• و بالاخره مرحله سوم یا مرحله تلوژن فرا می‌رسد که مرحله استراحت مو است.

انواع مو

در بزرگسالان دو نوع مو وجود دارد:

• موهای کرکی: این موها نازک و کمرنگ هستند.
• موهای انتهایی (یا موهای ترمینال): این نوع موها تیره رنگ و ضخیم هستند.

امکان تبدیل انواع موها به یکدیگر وجود دارد. به عنوان مثال در طاسی مردانه، موهای سر بتدریج از حالت انتهایی به حالت کرکی در می‌آیند و سرانجام از بین می‌روند. برعکس در برخی از بیماری‌های هورمونی، در خانم‌ها ممکن است موهای کرکی صورت تبدیل به موهای انتهایی شوند.

لیزر موی زائد عمدتا بر روی موهای انتهایی اثر می‌گذارد و سبب از بین رفتن این نوع موها می‌شود.

 

روش‌های از بین بردن موهای زائد

روش‌های مختلفی برای از بین بردن موهای زائد وجود دارد و هرکس ممکن است از روشی خاص استفاده کند و با آن روش راحت باشد یا به آن روش عادت کرده باشد. در کل امروزه، لیزر بهترین روش برای از بین بردن موهای زائد است. اما روش های دیگری هم وجود دارند:

• تراشیدن موها: بیشتر خانم ها از این روش خوششان نمی‌آید و گمان می‌کنند که تراشیدن سبب ضخیم شدن موها می‌شود، اما این طور نیست و تراشیدن موها روشی آسان، موثر و البته ارزان برای خلاص شدن از موهای زائد است و سبب ضخیم شدن موها هم نمی‌شود.
• وکس: با استفاده از وکس برای چند ماه از شر موهای زائد خلاص می‌شوید، اما این روش معایب خودش را دارد: دردناک است و می‌تواند سبب مشکلاتی مانند التهاب ریشه مو (فولیکولیت)، رفتن موها زیر پوست، تغییر رنگ پوست و حتی ایجاد جوشگاه یا اسکار شود.
• استفاده از مواد شیمیایی: داروهای موبر برخی از بخش‌های مو را حل می‌کنند و سبب جدا شدن موها از پوست می‌شوند و معمولا تا یکی دو هفته موثر هستند. استفاده از این مواد می‌تواند با ایجاد حساسیت پوست همراه باشد.
• داروها: برخی از داروها می‌توانند رشد موها را آهسته کنند. یادتان باشد معمولا رویش موهای زائد به مصرف دارو به تنهایی پاسخ نمی‌دهد. داروها فقط رشد موها را سرکوب یا آهسته می‌کنند و سبب از بین رفتن موهای زائد نمی‌شوند. مصرف دارو باید تحت نظر پزشک باشد و هر دارویی عوارض خودش را دارد.
• الکترولیز: الکترولیز روشی قدیمی برای از بین بردن موهای زائد است که هنوز هم برای تخریب موهای سفید استفاده می‌شود. در این روش سوزنی باریک از پوست وارد مجرای ریشه مو می‌شود تا به ریشه مو برسد و با جریان الکتریسیته گرما تولید می‌شود تا ریشه مو تخریب گردد. این روش دردناک است و حوصله زیادی می‌خواهد و می‌تواند با عوارضی مانند تغییر رنگ پوست و ایجاد اسکار همراه باشد.

 

دلایل از بین بردن موهای زائد

دلایل مختلفی برای از بین بردن موها وجود دارند که در زیر به مهمترین آن ها اشاره می‌کنیم:

• زیبایی: نبودن مو بر روی برخی از قسمت‌های بدن سبب زیبایی بیشتر می‌شود. فکر کنید که دست یا پای شما مو نداشته باشد و نیاز نداشته باشید که هر هفته موهای این نواحی را بتراشید و یا به روش های دیگر آن ها را از بین ببرید!
• پرمویی: پرمویی یا هیپرتریکوز یعنی رویش موها در بخش های از بدن که در حالت طبیعی موهای آن تحت تاثیر هورمون‌های جنسی رشد نمی‌کند. پرمویی ممکن است علل مختلفی داشته باشد. برخی از داروها (مانند فنی‌توئین که برای درمان تشنج بکار می‌رود) پرمویی ایجاد می‌کنند و برخی از بیماری ها هم سبب پرمویی می‌شوند.
• هیرسوتیسم: هیرسوتیسم نوعی افزایش مو در زنان است که در مناطقی روی می‌دهد که تحت تاثیر هورمون های جنسی مردانه هستند. در بدن زنان هم هورمون‌های جنسی مردانه (مانند تستوسترون) به میزان کم وجود دارند. اگر مقدار این هورمون ها از حد عادی بیشتر شود، در بخش‌هایی از بدن زنان مانند چانه، پشت لب، بالای ران و زیر شکم موهایی ایجاد می‌شوند که شبیه به موهای مردان است. به این حالت هیرسوتیسم می‌گویند.
• علل طبی: گاه لازم می شود که از پوست بدن برای بازسازی بخش‌های دیگر بدن (مانند مجرای ادراری) استفاده شود. در این حالت باید موهای پوست از بین برده شوند تا پوست قابل استفاده باشد.

 

لیزر چگونه ریشه مو را تخریب می کند؟

لیزر نوری متمرکز و بسیار قوی است که برخلاف نور معمولی فقط بصورت مستقیم حرکت می‌کند و تک رنگ است (نور معمولی سفید یا سفید زرد است و از رنگ‌های مختلف تشکیل شده است). به عبارت دیگر لیزر نوری هدفمند است که اگر به هدف خودش بخورد، تبدیل به گرما می‌شود و گرمای ایجاد شده می‌تواند آن هدف را نابود کند، بدون آن که به ساختمان‌های اطراف آسیب برساند.

در لیزر موی زائد، هدف پرتو لیزر، رنگدانه مو است. به عبارت دیگر برای از بین بردن موهای زائد باید لیزری انتخاب کرد که هدف آن رنگدانه باشد. وقتی پرتو لیزر به رنگدانه ریشه مو برخورد می‌کند، تبدیل به گرما می‌شود و گرمای ایجاد شده رنگدانه مو و سلول‌های بنیادی ریشه مو (که نزدیک آن است) را نابود می‌کند. وقتی سلول‌های بنیادی ریشه مو تخریب شوند، دیگر مو رشد نمی‌کند.

یادتان باشد که علاوه بر ریشه مو، سطح پوست هم دارای رنگدانه است و پارامترهای لیزر باید طوری انتخاب شوند که لیزر فقط رنگدانه ریشه مو را بسوزاند و به رنگدانه پوست کاری نداشته باشد، در غیر این صورت رنگدانه پوست هم گرما می‌گیرد و پوست آسیب دیده، حالت سوختگی پیدا می‌کند.

علاوه بر انتخاب مناسب پارامترهای لیزر راه دیگری هم برای جلوگیری از سوختگی پوست وجود دارد: سرد کردن! می‌شود پوست را همزمان یا قبل یا بعد از لیزر ریشه مو سرد کرد تا گرمایی که به رنگدانه های پوست رسیده‌اند، به سطح پوست آسیب نرسانند و سبب سوختگی نشوند. در کل ساز و کارهای مختلفی برای سرد کردن پوست در هنگام لیزر تهیه شده است و هر دستگاه لیزری دارای ساز و کار سرمایشی مربوط به خود است. این روش های سرد کردن را به سه دسته اصلی تقسیم می‌کنیم:

• برخی از دستگاه‌های لیزر قبل از آن که پرتو لیزر از دستگاه خارج شود، سطح پوست را سرد می‌کنند و کاری می‌کنند که پرتو لیزر به سطح پوست آسیب نرساند و فقط ریشه مو را بسوزاند.
• در برخی از دستگاه های لیزر همزمان با خروج پرتو لیزر از دستگاه پوست سرد می‌شود.
• در برخی از دستگاه های لیزر بعد از برخورد پرتو لیزر با ریشه مو پوست سرد می‌شود.

در برخی از دستگاه‌های لیزر از هر سه ساز و کار برای سرد کردن پوست استفاده می‌شود و به همین دلیل احتمال سوختن پوست بشدت کاهش می‌یابد.  طبیعی است که هر چقدر پوست سردتر شود، درد ناشی از لیزر هم کمتر خواهد بود.

 

انواع لیزر برای موهای زائد

لیزرهای مختلفی برای از بین بردن موهای زائد وجود دارند که به مهمترین آن ها اشاره می‌کنیم.

• لیزر روبی: این نوع لیزر نوری به رنگ قرمز تولید می‌کند و می تواند موهای روشن‌تر را هم نابود کند. اما عیب مهمی دارد و آن این که فقط برای پوست‌های بسیار روشن مناسب است؛ چون پرتوهای لیزر روبی بشدت توسط رنگدانه‌های پوستی جذب می‌شوند، اگر پوست تیره باشد، امکان سوختگی با آن زیاد است.
• لیزر آلکساندرایت: این نوع لیزر نوری به رنگ قرمز تولید می‌کند و برخلاف لیزر روبی کمتر توسط رنگدانه‌های سطحی پوست جذب می‌شود و برای پوست های تیره‌تر هم می‌تواند مناسب باشد.
• لیزر دیود: برای پوست‌های تیره مناسب است.
• لیزر ان دی یگ: بهترین لیزر برای از بین بردن موهای زائد در بیمارانی است که پوست تیره دارند. این نوع لیزر کمتر توسط رنگدانه‌های سطحی پوست جذب می شود و بیشتر به عمق پوست می‌رود و رنگدانه‌های ریشه مو آن را جذب می‌کنند. به همین دلیل احتمال سوختگی سطح پوست توسط این نوع لیزر کمتر از بقیه انواع لیزر است. افراد تیره پوست را می‌شود با این لیزر درمان کرد.

علاوه بر لیزر دستگاه دیگری هم هست که موهای زائد را از بین می‌برد: آی پی ال.

آی پی ال لیزر نیست، در حقیقت نوعی دستگاه نور پرقدرت است که می‌شود با کمک فیلترهایی طوری نور آن را تنظیم کرد که رنگدانه‌های ریشه مو را از بین ببرد. یادتان باشد آی پی ال لیزر نیست و طبیعتا به اندازه لیزر نمی‌تواند برای از بین بردن موهای زائد موثر باشد.

 

عوارض لیزر موهای زائد

لیزر موهای زائد از جمله کم عارضه‌ترین روش‌های لیزری است. هدف مشخص است: رنگدانه‌های ریشه مو! می شود این هدف را بطور اختصاصی تخریب کرد، بدون آن که سایر قسمت‌های پوست آسیب ببینند. در هر صورت مانند هر روش دیگری ممکن است به دنبال لیزر موهای زائد، عوارض ناخواسته‌ای هم ایجاد شوند. خوشبختانه بیشتر این عوارض موقت و کم اهمیت هستند و سریع از بین می‌روند و مشکلی دراز مدت ایجاد نمی‌کنند. به مهمترین این عوارض اشاره می کنیم:

• تغییر رنگ پوست: برخی اوقات لیزر موهای زائد می‌تواند رنگ مناطقی از پوست را تغییر بدهد:
  1. ممکن است رنگ مناطقی از پوست کمرنگ‌تر از سایر نواحی شود: این عارضه معمولا موقت است و به دنبال استفاده از لیزر روبی بیشتر دیده می‌شود و با گذشت زمان برطرف می‌شود. علت این عارضه این است که گاهی سلول‌های تولید کننده رنگدانه پوست هم تحت تاثیر پرتو لیزر قرار می‌گیرند و برای مدتی کار خودشان را تعطیل می‌کنند و پوست روشن تر می‌شود.
  2. ممکن است رنگ مناطقی از پوست پررنگ‌تر از سایر نواحی شود: این عارضه هم زودگذر است. در کل ممکن است بعد از لیزر موهای زائد سلول‌های تولید کننده رنگدانه پوست تحریک شوند و رنگدانه بیشتری تولید کنند و رنگ پوست تیره‌تر شود. اصلا نگران نباشید. بعد از مدتی حتی بدون درمان، پوست شما به رنگ طبیعی بر می‌گردد. البته گاهی اوقات لکه های پوستی به دنبال آسیب دیدن پوست ایجاد می‌شوند و در این حالت لازم است تحت نظر پزشک درمان شوید.
• عفونت: تب خال عفونتی است که توسط ویروسی به نام ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد می‌شود و وقتی یک بار دچار عفونت شدید، ویروس می تواند در داخل اعصاب باقی بماند و در شرایط خاص دوباره فعال شود و در محلی که قبلا عفونت ایجاد کرده بود، باز هم ضایعه ایجاد کند. بنابراین اگر سابقه تب خال (بر روی صورت یا ناحیه تناسلی) دارید، حتما به پزشک خود اطلاع بدهید. لیزر می تواند عفونت قبلی را فعال کند. با مصرف دارو برای چند روز جلوی فعال شدن ویروس تب خال را می‌گیرید.
• آسیب دیدن پوست: گاه با وجود دقت در تنظیم پارامترهای لیزر، پوست شما آسیب می‌بیند. همانطور که قبلا گفتیم، لیزر رنگدانه‌ها را هدف قرار می‌دهد و با وجود این که سعی بر این است که فقط رنگدانه‌های ریشه مو هدف قرار بگیرند، برخی اوقات رنگدانه‌های پوست هم هدف واقع می‌شوند و پوست آسیب می‌بیند. . آسیب‌دیدگی پوست می‌تواند بصورت های مختلفی ظاهر شود:
  • ممکن است مناطقی از محل لیزر شده، تاول بزند،
  • ممکن است بخش‌هایی از ناحیه لیزر شده قرمز یا تیره رنگ شود
  • و یا ممکن است پوست بخش هایی از ناحیه لیزر شده سائیده شود.

نگران نباشید. هیچکدام از این موارد دائمی نیستند. ممکن است احساس سوزش مختصری داشته باشید، اما معمولا درد ناشی از این عوارض شدید نیست و هیچکدام از این عوارض دائمی نیستند.

چگونه عوارض لیزر موهای زائد را درمان کنیم؟

• اگر تاول ایجاد شد، بهتر است روزی دو بار محل تاول را با سرم شستشو بشوئید و از پمادهای آنتی‌بیوتیک مانند پماد موپیروسین استفاده کنید
• اگر آسیب دیدگی پوست بدون تاول بود، استفاده از کرم‌های ترمیم کننده و پرهیز از تماس با نور خورشید کفایت می‌کند. یادتان باشد که احتمال آسیب دیدگی پوست تیره بیشتر است.پس  اگر بتازگی آفتاب گرفته‌اید و یا در معرض آفتاب بوده‌اید یا پوست خودتان را برنزه کرده‌اید، حتما به پزشک خود اطلاع بدهید، چرا در این موارد احتمال سوختگی پوست به دنبال لیزر بیشتر است.

 

برای انجام لیزر موی زائد چه نکاتی را باید رعایت کنیم؟

قبل از لیزر موی زائد

پیش از انجام لیزر موهای زائد باید برخی از موارد را رعایت کنید:

• از نور خورشید پرهیز کنید: از 6 هفته قبل از انجام لیزر موهای زائد باید از تماس بیش از حد با نور خورشید خودداری کنید. نور خورشید سبب تیرگی پوست شما می‌شود. به عبارت دیگر سبب می شود که رنگدانه بیشتری در پوست شما تولید شود و این رنگدانه های زیادی می‌توانند توسط لیزر هدف قرار بگیرند و در نتیجه پوست دچار سوختگی شود. حتما از ضد آفتاب استفاده کنید.
• از داروهای بی‌رنگ کننده پوست استفاده کنید: اگر پوست تیره‌ای دارید، با نظر پزشک از داروهای بی‌رنگ کننده پوست (مانند ترکیبات حاوی هیدروکینون) استفاده کنید تا رنگدانه پوست شما کم شود و لیزر برود به سراغ رنگدانه‌های موهای شما و رنگدانه‌های پوست شما را هدف قرار ندهد تا دچار سوختگی پوست شوید.
• موهای خودتان را نکنید: برای از بین بردن موها از روش‌هایی استفاده نکنید که موها را از ریشه جدا می‌کنند. بجای این کار موها را بتراشید یا از کرم های موبر استفاده کنید. کندن موها (وکس، بند انداختن) سبب می‌شود که لیزر نتواند کارآیی لازم را برای از بین بردن ریشه موها داشته باشد.

 

انجام لیزر موهای زائد

وقتی به درمانگاه پوست برای انجام لیزر موهای زائد مراجعه می‌کنید، اقدامات زیر انجام می شوند:

• پزشک از شما شرح حال می‌گیرد. مهمترین نکاتی که پزشک از شما می‌پرسد، موارد زیر هستند:
  1. پیش از این چه درمان‌هایی برای موهای زائد انجام داده‌اید و این درمان‌ها چه نتیجه‌ای داشته‌اند؟
  2. آیا داروی خاصی مصرف می‌کنید؟ بخصوص آگاهی از مصرف داروهایی مانند ایزوترتینوئین (آکوتان) و داروهایی که سبب حساسیت به نور می‌شوند، مهم است. بهتر است 6 ماه بعد از تمام شدن دوره درمان با ایزوترتینوئین به سراغ لیزر بروید.
  3. آیا سابقه عفونت تب خال دارید؟
  4. آیا پیش از این سابقه جراحی داشته‌اید و آیا محل جراحی خوب التیام یافته است؟
• بعد پزشک در مورد عوارض و نحوه انجام لیزر و فواصل درمان و سایر موارد برای شما توضیحات کافی می‌دهد.
• در مرحله بعد باید رضایت نامه مربوط به انجام لیزر را تائید کنید.
• سپس از شما خواسته می‌شود تا محلی را که می خواهید لیزر کنید، تمیز نمائید. در مورد صورت، نباید کرم‌های آرایشی یا ضد آفتاب یا دیگر مواد روی صورت باشند. لیزر باید بر روی پوست کاملا تمیز انجام شود.
• بعد از تمیز کردن صورت، اگر لازم باشد، برای شما از کرم‌های موضعی بی‌حس کننده استفاده می‌شود. یادتان باشد که لیزر موی زائد درد زیادی ندارد. مخصوصا دستگاه لیزرهایی که مجهز به سیستم سرد کننده اختصاصی و قوی هستند و می‌توانند قبل از خروج پرتو لیزر و بعد از برخورد پرتو لیزر با پوست، آن را سرد کنند، بسیار کمتر از لیزرهای دیگر درد ایجاد می‌کنند و معمولا نیازی به استفاده از بی حسی موضعی ندارند. اگر احساس ناراحتی می‌کنید و یا استرس دارید، از کرم‌های بی‌حس کننده موضعی استفاده کنید. در این صورت باید حدود نیم ساعت صبر کنید تا محل بی‌حس شود و بعد کرم را بشوئید و به اتاق لیزر بروید.
• در اتاق لیزر شما را روی تخت می‌خوابانند، عینکی ویژه بر روی چشم شما قرار می‌دهند، چرا که برخورد پرتوهای لیزر با چشم می‌تواند آسیب‌رسان باشد.
• در صورت لزوم اپراتور لیزر با خط کش و مداد خاص محل‌هایی را که باید لیزر شود، مشخص می‌کند.
• اپراتور لیزر دستگاه را تنظیم می‌کند.
• در برخی موارد ژلی مخصوص روی پوست شما مالیده می‌شود تا تماس دسته لیزر با با پوست و سرعت انجام لیزر تسهیل شود.
• دسته لیزر روی پوست قرار داده شده و اولین شات لیزر بر روی پوست زده می‌شود. ممکن است لازم باشد چند دقیقه ای صبر کنید تا واکنش پوست شما به لیزر مشخص شود .
• در صورتی که واکنش پوست به لیزر مناسب باشد، انجام لیزر آغاز می‌شود.

 

بعد از انجام لیزر موی زائد

پاسخ مناسب به انجام لیزر موی زائد، تبخیر تنه مو است. در مدت چند دقیقه ممکن است در اطراف محل ریشه‌های مو قرمزی و تورم ایجاد شود که زودگذر است و در مدت چند ساعت برطرف می‌شود. به موارد زیر توجه داشته باشید:

• وجود قرمزی و تورم خفیف به همراه احساسی شبیه به آفتاب سوختگی در محل لیزر طبیعی است و اغلب در مدت چند ساعت برطرف می‌شود، اما می‌تواند تا 3 روز هم باقی بماند.
• اگر هر یک تا دو ساعت برای 15 دقیقه کیسه یخ یا کمپرس سرد بر روی مناطق لیزر شده بگذارید، مشکلات فوق سریعتر برطرف می‌شوند. همچنین برای برطرف کردن حالت تحریک پوستی می‌توانید روزی دو بار کرم هیدروکورتیزون 1% بر روی محل لیزر شده بمالید (بشرط این که پوست این ناحیه سالم باشد).
• می‌توانید روزانه دو بار محل لیزر را با صابون ملایم بشوئید. از استفاده از آب داغ پرهیز کنید و محل لیزر را شدید ماساژ ندهید، چرا که تا چند روز ممکن است پوست حالت آسیب‌پذیر داشته باشد.
• تا 24 ساعت بعد از لیزر از انجام فعالیت‌هایی که سبب برافروختگی شما می‌شود، خودداری کنید.
• تا یک هفته بعد از لیزر از مصرف هر نوع فرآورده موضعی که می‌تواند پوست را تحریک کند، خودداری کنید.
• اگر ناحیه لیزر شده تاول زد، زخم شد یا دلمه بست، با پزشک تماس بگیرید. پماد آنتی‌بیوتیک موضعی مانند موپیروسین روی محل بمالید (روزی دو بار صبح و شب) و دلمه‌ها را برندارید.
• باید از ضد آفتاب استفاده کنید.
• بیرون آمدن موها طبیعی است و ممکن است تا چند هفته ادامه پیدا کند. بسیاری از این موها بیرون می‌آیند و از بین می‌روند. یادتان باشد برای تاثیر لیزر موی زائد باید حداقل 6 جلسه لیزر انجام بدهید.