کارسینوم سلول اسکوامو و آدنوکارسینوم شایعترین کانسرهای مری هستند. در کل جهان، کارسینوم سلول اسکوامو شایعتر است؛ اما شیوع آدنوکارسینوم رو به افزایش است. بر اساس پاتولوژی رابینز به ده نکته مهم در مورد این دو کانسر توجه کنید:
نکته اول: آدنوکارسینوم بطور معمول بر روی مری بارت و GERD طولانی مدت سوار میشود. خطر ایجاد آدنوکارسینوم در این موارد بیشتر است: ۱- بیمارانی که دیسپلازی تائید شده دارند؛ ۲- بیمارانی که از تنباکو استفاده میکنند؛ ۳- افراد چاق؛ ۴- کسانی که سابقه رادیوتراپی داشتهاند.
نکته دوم: (در آمریکا) آدنوکارسینوم مری در مردها ۷ برابر شایعتر از زنها است.
نکته سوم: شایعترین محل ایجاد آدنوکارسینوم مری، ثلث تحتانی مری است. ضایعات اولیه بصورت پچهای مطیح با برجسته بر روی مخاط سالم دیده میشوند؛ در مراحل بعد ممکن است تومور ۱- توده اگزوفیتیک بزرگ ایجاد کند یا ۲- بطور منتشر ارتشاح پیدا کند و یا ۳- زخمی شود و به عمق تهاجم کند.
نکته چهارم: در بیمار مبتلا به آدنوکارسینوم مری، در بررسی میکروسکوپی اغلب مری بارت در مجاورت تومور دیده میشود: تومور بطور معمول موسین تولید میکند و غده تشکیل میدهد.
نکته پنجم: شایعترین تظاهرات بالینی آدنوکارسینوم مری، درد یا دشواری هنگام بلع، کاهش وزن پیشرونده، درد قفسه سینه یا استفراغ هستند. هنگامی که تظاهرات بالینی بیماری ظاهر میشوند، معمولا تومور به لنفاتیکهای زیر مخاط تهاجم کرده است.
نکته ششم: (در آمریکا) کارسینوم سلول اسکوامو در سن بالای ۴۵ سال ایجاد میشود و در مردان ۴ برابر زنان شیوع دارد. از جمله عوامل خطرساز برای ایجاد این تومور میتوان به مصرف تنباکو، فقر، آسیب سوزاننده مری، آشالازی، سندرم پلامر وینسون، مصرف مکرر مایعات داغ و رادیوتراپی قبلی مدیاستن اشاره کرد.
نکته هفتم: نیمی از کارسینومهای اسکواموی در ثلث میانی مری ایجاد میشوند.
نکته هشتم: کارسینوم سلول اسکواموی مری بصورت ضایعهای درجا به شکل دیسپلازی اسکوامو شروع میشود. در مراحل ابتدایی ضایعه بصورت افزایش ضخامت پلاک مانند و خاکستری سفید مخاط دیده میشود. با گذشت ماهها تا سالها ضایعه رشد میکند و یا تودهای پولیپوئید بوجود میآورد و یا زخمی شده و یا بطور منتشر ارتشاح پیدا میکند.
نکته نهم: بیشتر کارسینومهای سلول اسکواموی مری، تمایزی متوسط تا خوب دارند؛ اما بدون توجه به وضعیت بافتشناسی، اغلب در زمان تشخیص به دیواره مری تهاجم کردهاند. محل متاستاز لنفاوی، بستگی به محل تومور دارد: ۱- کانسرهای ثلث فوقانی: عقدههای لنفاوی گردنی؛ ۲- کانسرهای ثلث میانی: عقدههای لنفاوی مدیاستن، پاراتراکئال و تراکئوبرونشیال؛ ۳- کانسرهای ثلث تحتانی: عقدههای لنفاوی گاستریک و سلیاک.
نکته دهم: تظاهرات بالینی کارسینوم سلول اسکواموی مری بتدریج ظاهر میشوند: دیسفاژی، ادینوفاژی، تظاهرات انسداد. بیمار به تدریج غذای خود را از وضعیت جامد به مایع تبدیل میکند و ممکن است دچار کاهش وزن شود.