الکل علت شناخته شده بیماری کبد چرب در بزرگسالان است و از نظر بافتشناسی میتواند بصورت استئاتوز، استئاتوهپاتیت و سیروز خود را نشان بدهد. کبد چرب غیر الکلی یا NAFLD میتواند تغییراتی شبیه به کبد چرب الکلی داشته باشد. در زیر ده نکته مهم در مورد کبد چرب، از پاتولوژی رابینز بخوانید:
نکته اول: در بیماری کبد چرب، ممکن است سه نوع تغییر در کبد ایجاد شود: ۱- استئاتوز؛ ۲- هپاتیت (الکلی یا استئاتوهپاتیت)؛ ۳- فیبروز.
نکته دوم: در استئاتوز هپاتوسلولار تجمع چربی از هپاتوسیتهای سنتریلبولار شروع میشود. قطرکهای چربی از کوچک (میکرووزیکولار) تا بزرگ (ماکرووزیکولار) اندازه دارند. قطرکهای بزرگ سلول را پر کرده، آن را متسع و هسته را جابجا میکنند. با گسترش استئاتوز، تجمع چربی از ورید مرکزی تا هپاتوسیتهای وسط لبول و سپس مناطق پریپورت انتشار مییابد.
نکته سوم: استئاتوهپاتیت با این موارد مشخص میشود: 1- بالونی شدن هپاتوسیتها؛ ۲- اجسام Mallory-Denk؛ ۳- ارتشاح نوتروفیلها.
نکته چهارم: اجسام Mallory-Denk از فیلامانهای بینابینی تشکیل شدهاند و بصورت انکلوزیونهای سیتوپلاسمی ائوزینوفیلیک در هپاتوسیتهای در حال دژنراسیون دیده میشوند.
نکته پنجم: بیماری کبد چرب سبب ایجاد نوع خاصی از اسکار میشود. فیبروز ابتدا در نواحی سنتریلبولار بصورت اسکلروز ورید مرکزی ظاهر میشود و سپس فیبروز پریسینوزوئید در فضای دیس در ناحیه سنتریلبولار ایجاد میشود و بعد به سمت خارج گسترش مییابد و هپاتوسیتها را (بصورت جداگانه و خوشهای) احاطه میکند و الگوی Chicken Wire Fence ایجاد میکند. در مرحله بعد فیبروز به مسیرهای پورت متصل میشود و متراکم شده، سپتومهای مرکزی پورتال را بوجود میآورد.
نکته ششم: NAFLD اختلالی شایع است که در آن، بیماری کبد چرب در افرادی ایجاد میشود که الکل مصرف نمیکنند. ممکن است در کبد هر کدام از سه تغییر اصلی (استئاتوز، استئاتوهپاتیت و سیروز) مشاهده شود؛ اما در کل التهاب کمتر از کبد الکلی است. برای نامیدن تظاهرات بالینی آشکار آسیب کبدی (افزایش ترانسآمینازها و تغییرات هیستوپاتولوژیک هپاتیت) از اصطلاح استئاتوهپاتیت غیر الکلی یا NASH استفاده میشود.
نکته هفتم: NAFLD با مقاومت به انسولین و سندرم متابولیک همراهی دارد و از جمله دیگر همراهیهای آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دیابت نوع ۲ یا سابقه خانوادگی دیابت نوع ۲؛
- چاقی، بویژه چاقی مرکزی؛
- دیسلیپیدمی؛
- هیپرتانسیون.
نکته هشتم: NAFLD شایعترین علت افزایش تصادفی سطح ترانسآمینازهای سرم است. بیشتر بیماران مبتلا به استئاتوز بدون علامت هستند؛ بیماران مبتلا به استئاتوهپاتیت فعال یا فیبروز هم ممکن است بدون علامت باشند، اما برخی دچار علایمی نظیر خستگی، بیحالی، درد RUQ، یا علایم شدیدتر بیماری مزمن کبدی هستند.
نکته نهم: 90 تا ۱۰۰% از افرادی که بشدت الکل مصرف میکنند، دچار کبد چرب (استئاتوز کبدی) میشوند و از این تعداد ۱۰ تا ۳۵% مبتلا به هپاتیت الکلی میگردند. تنها ۸ تا ۲۰% از الکلیهای مزمن دچار سیروز میشوند.
نکته دهم: در ۱۰ تا ۲۰% از بیماران مبتلا به سیروز الکلی کارسینوم هپاتوسلولار ایجاد میشود.