با هم نکات مهم پاتولوژی بیماری پسوریازیس را بررسی می‌کنیم:
نکته اول: پوست از سه لایه تشکیل شده است: اپی‌درم، درم و هیپودرم. اپی‌درم از ۴ لایه سلولی تشکیل شده است که از پائین به بالا عبارتند از:
- لایه بازال: روی غشاء پایه قرار دارد.
- لایه خاردار (اسپینوزا): خارهای این لایه اتصالات سلول‌ها هستند.
- لایه دانه‌دار (گرانولوزا)؛
- لایه شاخی.
نکته دوم: پسوریازیس بیماری التهابی مزمن پوستی است که در اثر به هم خوردن تنظیم ایمنی ایجاد می‌شود و در آن سلول‌های اپی‌درم سریع تکثیر شده، سریع از پائین اپی‌درم می‌روند به سمت بالای آن.
نکته سوم: شایع‌ترین نوع پسوریازیس بصورت پلاک‌های (پلاک برجستگی پوستی مسطح با قطر بیش از نیم سانتی‌متر است) اریتماتو (قرمز) همراه با پوسته‌های نقره‌ای و حاشیه مشخص در نواحی اکستانسور ظاهر می‌شود.
نکته چهارم: در پسوریازیس تغییرات زیر در پوست ایجاد می‌شود: ۱- آکانتوز؛ ۲- هیپرکراتوز؛ ۳- هیپوگرانولوز؛ ۴- اتساع و پر پیچ و خم شدن عروق درم؛ ۵- میکروآبسه مونرو؛ ۶- طویل شدن رت ریج‌ها.
نکته پنجم: اکانتوز یعنی افزایش ضخامت اپی‌درم. یعنی ارتفاع اپی‌درم زیاد می‌شود. چرا؟ این طور فکر کنید که علتش این است که سلول‌های پوستی سریع‌تر تکثیر می‌شوند، پس روی هم انباشته می‌شوند و ضخامت اپی‌درم بیشتر می‌شود.
نکته ششم: هیپرکراتوز یعنی افزایش ضخامت لایه شاخی. چرا در پسوریازیس هیپرکراتوز داریم؟ برای این که سلول‌ها سریع‌تر تقسیم می‌شوند و سریع‌تر از پائین اپی‌درم به بالای آن (به لایه شاخی) می‌رسند و در آن‌جا کاری ندارند جز این که روی هم تلمبار شوند. در پسوریازیس، هیپرکراتوز از نوع پاراکراتوتیک است. یعنی سلول‌های شاخی که در بالای اپی‌درم روی هم انباشته می‌شوند، برخلاف حالت معمول، هسته‌های خود را از دست نمی‌دهند و هسته دارند. چرا؟ برای این که آن قدر سریع به بالا رسیده‌اند که فرصت از دست دادن هسته‌هایشان را نداشتند.
نکته هفتم: هیپوگرانولوز یعنی از بین رفتن لایه گرانولوزا (یا لایه سلول‌های دانه‌دار) اپی‌درم. چرا در پسوریازیس هیپوگرانولوز ایجاد می‌شود؟ برای این که سلول‌ها سریع تکثیر می‌شوند و می‌خواهند سریع به بالای اپی‌درم برسند و برای همین عجله‌ای که دارند، از روی یکی از لایه‌های اپی‌درم می‌پرند.
نکته هشتم: در پسوریازیس عروق درم پرخون و پر پیچ و خم می‌شوند. چرا؟ برای این که بیماری التهابی است دیگر! عروق متسع می‌شوند. همچنین در اثر تجمع نوتروفیل‌ها در اپی‌درم میکروآبسه مونرو ایجاد می‌شود.
نکته نهم: در پسوریازیس رتج ریج‌ها طویل می‌شوند. رتج ریج‌ها پستی بلندی‌های محل اتصال اپی‌درم به درم هستند. طویل می‌شوند چون تعداد بیشتر سلول‌ها ظاهر اپی‌درم را به هم می‌ریزند.
نکته دهم: می‌شود شکل بالینی پسوریازیس پلاکی شکل را با پاتولوژی آن مطابقت داد. در پسوریازیس:
- ضایعه پلاک است: یعنی از سطح اپی‌درم طبیعی بالاتر است؛ چون آکانتوز (یعنی افزایش ضخامت اپی‌درم) داریم.
- اریتماتو است: چون عروق پوستی آن طویل و پر پیچ و خم شده‌اند.
- پوسته دارد: چون هیپرکراتوز دارد. هیپرکراتوز یعنی تجمع لایه شاخی و به معنای وجود پوسته است.