ماده ضد عفونی کنند یا Disinfectant ترکیبی است که از آن برای از بین بردن میکروارگانیسمهای موجود در محیطهای بیجان استفاده میشود. آنتیسپتیک مادهای است که از آن برای مهار رشد میکروارگانیسمها در محیط خارج بدن و نیز در سطوح بافتهای زنده استفاده میشود. توجه داشته باشید که بیشتر آنتیسپتیکها بهبود زخم را به تاخیر میاندازند.
نکته اول: اتانول (۷۰%) و ایزوپروپانول (۷۰ تا ۹۰%) آنتیسپتیکهای پوستی موثری هستند و سبب دناتورده شدن پروتئینهای میکروبها میشوند.
نکته دوم: تنتور ید آنتیسپتیک موثری برای پوست سالم است، اما میتواند سبب درماتیت شود. از پوودین آیودین بطور گسترده به عنوان آنتیسپتیک پوستی پیش از جراحی استفاده میشود؛ اما محلول آن ممکن است توسط باکتریهای گرم منفی هوازی آلوده شود.
نکته سوم: پراکسید هیدروژن از طریق آزاد کردن اکسیژن مولکولی اثر کوتاه ضد میکروبی دارد. از این ماده در دهانشویهها، برای تمیز کردن زخمها و برای ضد عفونی کردن لنزهای تماسی استفاده میشود.
نکته چهارم: پرمنگنات پتاسیم داروی باکتریسید موثری است، اما سبب رنگی شدن لباسها و پوست میشود.
نکته پنجم: از هگزاکلروفن در اسکرابهای جراحی و در صابونهای دئودورانت استفاده میشود. استفاده مکرر از این ماده در شیرخواران میتواند سبب جذب آن شده، منجر به دژنراسیون ماده سفید سیستم عصبی مرکزی شود.
نکته ششم: کلروهگزیدین بر علیه کوکسیهای گرم مثبت موثر است.
نکته هفتم: از بنزآلکونیوم کلرید برای ضد عفونی کردن وسائل جراحی استفاده میشود. توصیه میشود که از این ماده به عنوان آنتیسپتیک استفاده نشود، زیرا میتواند سبب ایجاد اپیدمی عفونت با باکتریهای گرم منفی (پسودوموناس) شود.
نکته هشتم: هنگامی که کلرین در آب حل شود، هیپوکلروس اسید ایجاد میشود که آنتیباکتریال است. این مسئله اساس تصفیه آب را تشکیل میدهد.
نکته نهم: از سدیم هیپوکلریت برای ضد عفونی کردن ترشحات خونی که ممکن است حاوی HIV یا HBV باشند، استفاده میشود.
نکته دهم: از استیک اسید 1% در پانسمانهای جراحی استفاده میشود. در صورت استفاده از این ماده برای شستشوی ادراری و در گوش خارجی، بر علیه باکتریهای گرم منفی از جمله پسودوموناس موثر خواهد بود.