گال یا جرب (scabies) یک بیماری پوستی است که می تواند باعث خارش شدید و مزمن در فرد و نزدیکانش شود. در ادامه قصد داریم شما را با این بیماری و تشخیص و درمان آن آشنا کنیم.
بیماری گال (جرب) چیست و چرا ایجاد می‌شود؟
- گال نوعی بیماری خارش‌دار پوستی است که توسط انگلی خاص ایجاد می شود که می تواند در پوست انسان زندگی کند. این انگل بسیار ریز فقط مختص انسان است و 8 پا هم دارد و توسط چشم دیده نمی‌شود و می تواند تا 30 روز در پوست انسان زنده بماند و در این مدت هر بلایی که می خواهد بر سر پوست می آورد!
- هر چند این انگل خاص مخصوص انسان است اما انواع دیگری از این انگل در حیوانات خانگی وجود دارند که می توانند باعث بیماری مشابه در انسان شود.
- انگل در زیر سطحی ترین لایه پوست انسان نقب یا کانال می‌زند و داخل کانال تخم گذاری می‌کند.
بیماری گال چگونه ایجاد می‌شود؟
- بیماری گال از طریق تماس جسمانی بسیار نزدیک در اعضای خانواده و یا در اثر تماس جنسی منتقل می‌شود.
- وسائل آلوده هم می توانند سبب انتقال بیماری شوند.
- معمولا بیماری گال بیش از یک فرد از افراد خانواده را گرفتار می‌کند و این که فقط یک فرد در یک خانواده مبتلا به گال شود، نامعمول است. معمولا چندین نفر از اعضای خانواده (معمولا کسانی که در تماس نزدیک هستند و بویژه در یک تختخواب می‌خوابند) از خارش ناشی از بیماری شکایت دارند.
- خارش و ضایعات پوستی ناشی از گال معمولا 2 تا 6 هفته بعد از تماس با عامل بیماری (مایت) ظاهر می‌شوند.
بیماری گال چگونه ظاهر می‌شود و شکل ضایعات آن چگونه است؟
- خارش علامت اصلی بیماری گال است.
- در بیماری گال خارش شب ها بدتر می‌شود و ممکن است سایر اعضای خانواده یا افرادی که تماس نزدیک با فرد مبتلا داشته‌اند هم دچار خارش باشند.
- خارش با حمام گرم بدتر می شود.
- در بیماری گال بر روی پوست ضایعاتی به شکل‌های مختلف دیده می‌شوند. ممکن است بشود نقب‌ها یا کانال‌های انگل را بین انگشتان دست و مچ دست مشاهده کرد. همچنین دانه‌های قرمز و برجسته‌ای ممکن است در نواحی مختلف از جمله ناحیه زیر بغل و در مردان در ناحیه تناسلی مشاهده شود.
بیماری گال چگونه تشخیص داده می‌شود ؟
- در صورت لزوم می‌توان با نمونه‌گیری از پوست و بررسی آن در زیر میکروسکوپ، مایت یا تخم یا اجزای بدن آن را دید و تشخیص بیماری را تائید کرد.
بیماری گال چطور درمان می‌شود؟
- درمان گال بصورت موضعی انجام می‌شود. برای این منظور داروهایی تجویز می‌شوند که باید برای مدت خاصی روی بدن قرار گیرند تا بتوانند انگل را از بین ببرند. از جمله این داروها می‌شود به کرم پرمترین 5% اشاره کرد. این دارو باید 8 تا 12 ساعت بر روی پوست (از گردن به پائین و حتی داخل ناف و زیر ناخن‌های دست و پا) قرار بگیرد و بعد شسته شود. لوسیون لیندان داروی دیگری است که آن هم برای مدت 8 تا 12 ساعت بر روی پوست قرار داده می‌شود و بعد شسته می‌شود. در شیرخواران باید با احتیاط از لیندان استفاده شود، چرا که گزارشاتی مبنی بر ایجاد مشکلات عصبی به دنبال استفاده از این دارو وجود دارد. اگر خاطرتان باشد این دو دارو در درمان شپش سر هم استفاده می شدند.
- معمولا در جریان بیماری گال سر و گردن گرفتار نمی‌شوند، اما اگر در این نواحی ضایعه وجود داشته باشد و نیاز به درمان باشد، باید مراقب بود تا داروها با چشم‌ها و دهان تماس نداشته باشند.
- درمان گال باید یک هفته بعد تکرار شود.
- در کودکانی که کمتر از 2 سال سن دارند و در زنان حامله و شیرده نباید از لیندان استفاده کرد.
- تمامی لباس‌ها و ملحفه‌ها باید همزمن با درمان گال با آب داغ شسته شده، اتو شوند.
- نیازی به آلودگی‌زدایی محیط خانه وجود ندارد.
- ممکن است بعد از درمان موفقیت‌آمیز گال، خارش بیمار همچنان ادامه پیدا کند. این خارش ناشی از ایجاد حساسیت به انگلی است که در بدن عفونت سطحی ایجاد کرده بود! خارش ممکن است هفته‌ها یا حتی ماه‌ها بعد از بهبود بیماری، همچنان آزارنده باشد.
- ممکن است بعد از درمان گال نیاز به استفاده از داروهای ضد التهاب برای برطرف کردن خارش باشد.
چطور از ابتلا به بیماری گال جلوگیری می شود ؟
- برای پیشگیری از گال باید علاوه بر درمان فرد مبتلا، سایر افرادی که با او تماس نزدیک داشته‌اند هم درمان شوند.
- باید وسائل شخصی بیمار (لباس ها و وسائل خواب) همزمان با درمان بیماری، شسته شوند.
