بیماری زونا یا عود آبله مرغان در بزرگسالی یک بیماری ویروسی است که شیوع نسبتا زیادی دارد. هر چند در اغلب موارد خود به خود بهبود مییابد اما میتواند باعث مشکلاتی مانند درد شدید یا عفونت به خصوص در افراد مسن شود. در این مطلب قصد داریم شما را با این بیماری و درمان و مراقبهای آن آشنا کنیم
در این مقاله به سوالات زیر پاسخ داده میشود:
- زونا چگونه ایجاد میشود؟
- اگر با فرد مبتلا به زونا تماس داشته باشیم زونا میگیریم؟
- ضایعات زونا چه شکلی هستند؟
- عوارض زونا چیست؟
- چگونه زونا درمان میشود؟
زونا چیست و چرا ایجاد می شود؟
- زونا نوعی عفونت ویروسی پوست است که توسط همان ویروسی ایجاد می شود که آبلهمرغان را بوجود می آورد. به عبارت دیگر بعد از این که به آبلهمرغان دچار شدیم، ویروس آبله مرغان در بخشی از سیستم عصبی ما پنهان میشود و اگر این ویروس یک بار دیگر فعال شود، میتواند زونا ایجاد کند.
- بنابراین باید حتما به آبلهمرغان مبتلا شویم تا بعد دچار زونا شویم(پس اگر تا حالا آبله مرغان نگرفته اید دچار زونا هم نخواهید شد هر چند گاهی افراد قبلا شکل خفیف آبله مرغان را گرفته اند اما به یاد نمیآورند).
آیا زونا مسری است؟
- ویروس ایجاد کننده زونا (که همان ویروس آبلهمرغان است)، میتواند از طریق ضایعات پوستی یا گلو منتقل شود.
- یادتان باشد که خود بیماری زونا منتقل نمیشود(یعنی اگر با فرد مبتلا به زونا تماس داشته باشید زونا نمیگیرید)، اما ویروس آبلهمرغان میتواند از بیمار مبتلا به زونا به فرد مستعد(یعنی فردی که قبلا آبله مرغان نگرفته) منتقل شود و در صورت انتقال میتواند سبب ایجاد آبلهمرغان در او شود. به عبارت دیگر اگر با بیمار مبتلا به زونا تماس داشته باشیم و تا بحال آبلهمرغان نگرفته باشیم، ممکن است دچار آبلهمرغان شویم.
زونا چطور ظاهر میشود و شکل ضایعات آن چگونه است؟
- معمولا اول درد و گزگز در مسیر عصبی که ویروس در آن فعال می شود، احساس میکنیم. به عنوان مثال ممکن است درد در ناحیه پشت احساس شود و به اشتباه تشخیص سنگ کلیه داده شود و یا درد بر روی قفسه سینه بوجود بیاید و به اشتباه تشخیص مشکل قلبی گذاشته شود.
- ممکن است سردرد، خستگی و تب هم وجود داشته باشد.
- بطور متوسط 3 روز بعد از ایجاد درد، ضایعات پوستی ظاهر میشوند. اول نواحی قرمز و متورم در امتداد عصب درگیر (همان جا که درد می کند)، ظاهر میشوند و بعد روی آن ها برجستگیهای آبدار ایجاد بوجود میآید. بعد از 7 تا 10 روز این برجستگیها خشک شده و دلمه می بندند.
زونا چه عوارضی دارد؟
- یکی از مهمترین عوارض زونا درد عصبی بعد از آن است که بصورت درد متناوب یا دائم برای یک ماه یا بیشتر خود را نشان میدهد. معمولا بعد از سه ماه این درد برطرف می شود. برای درمان درد عصبی ناشی از زونا پزشکان از داروهای مختلفی از جمله آمیتریپتیلین یا گاباپنتین استفاده میکنند.
- گاهی زونا ناحیه صورت را گرفتار میکند و می تواند سبب عفونت چشم شود.
- زونا می تواند گوش را گرفتار کند و سبب درد گوش و حتی فلج عضلات صورت شود.
زونا چگونه درمان می شود ؟
- درمان زونا را در دو قسمت بررسی میکنیم:
- درمانهای موضعی: در مرحله حاد بیماری میشود از محلول کالامین استفاده کرد که هم خارش و سوزش را کم می کند و هم به خشک شدن ضایعات آبدار کمک میکند. بعد از خشک شدن ضایعات میتوان از پماد زینک اکسید استفاده کرد.
درمانهای خوراکی: ممکن است (اگر لازم باشد) پزشک برای بیمار داروهای ضد ویروس تجویز کند. آسیکلوویر و والآسیکلوویر داروهای ضد ویروس خوراکی هستند که میتوانند درد و ایجاد برجستگیهای پوستی آبدار را کاهش بدهند. البته در همه بیماران از این داروها استفاده نمیشود و در شرایط خاص دارو تجویز میگردد. اگر درمان در 2 روز اول عفونت شروع شود ، بیشترین تاثیر را دارد.
به طور خلاصه:
زونا عود آبله مرغان و معمولا در بزرگسالی است که با درد و گزگز پوست شروع میشود و بعد تاولهای آبدار ایجاد میشود. تماس با فرد مبتلا به زونا باعث ابتلا به زونا نمیشود ولی اگر فرد قبلا آبله مرغان نگرفته باشد ممکن است دچار آبله مرغان شود. درمان زونا با داروهای موضعی انجام میشود در برخی موارد خاص ممکن است پزشک داروی خوراکی هم تجویز کند.