در زیر ده نکته مهم فارماکولوژی مربوط به تست‌های آزمون دستیاری اردیبهشت ۱۴۰۴ را مرور می‌کنیم:
نکته اول: از ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای علاوه بر درمان افسردگی برای درمان میگرن، اختلالات دو قطبی، حملات حاد پانیک، اختلالات فوبی، انورزیس، اختلال توجه بیش فعالی و دردهای مزمن استفاده می‌شود.
نکته دوم: پپتید شبه گلوکاگون ۱ یا GLP-1 از خانواده اینکرتین‌ها است و در پاسخ به غذا از سلول‌های اندوکرین اپی‌تلیوم روده ترشح می‌شود و سبب تشدید رها شدن انسولین (در پاسخ به گلوکز)، تاخیر در تخلیه معده، مهار ترشح گلوکاگون و احساس سیری می‌شود. اگزنتاید و لیراگلوتاید آنالوگ‌های تزریقی GLP-1 هستند و به همراه مت‌فرمین یا سولفونیل‌اوره‌ها برای درمان دیابت نوع ۲ بکار می‌روند. عارضه اصلی این داروها اختلالات گوارشی (بویژه تهوع) در ابتدای درمان و هیپوگلیسمی (بخصوص در ترکیب اگزناتاید با سولفونیل‌اوره‌ها) است. گاه سبب پانکراتیت شدید می‌شوند.
نکته سوم: انتقال دهنده سدیم گلوکز ۲ (SGLT2) 90% از بازجذب کلیوی گلوکز را بر عهده دارد و مهار آن سبب گلیکوزوری و کاهش سطح گلوکز در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ می‌شود. از جمله مهار کننده‌های SGLT2 می‌توان به کاناگلیفلوزین، داپاگلیفلوزین و امپاگلیفلوزین اشاره کرد. عارضه جانبی اصلی این داروها افزایش میزان بروز عفونت ژنیتال و عفونت‌های ادراری است. به سبب دیورز اسموتیک ایجاد شده ممکن است بیمار دچار کاهش حجم داخل عروقی و هیپوتانسیون شود. نکته مربوط به این تست در قالب‌های ده نکته‌ای آمده است: در همین سایت!
نکته چهارم: سیتاگلیپتین مهار کننده DPP-IV است. این آنزیم GLP-1 را تجزیه می‌کند. از سیتاگلیپتین برای درمان دیابت نوع ۲ به همراه مت‌فرمین یا تیازولیدنیدیون استفاده می‌شود. از جمله شایع‌ترین عوارض جانبی این دارو می‌توان به سردرد، نازوفارنژیت و عفونت‌های بخش فوقانی دستگاه تنفسی اشاره کرد.
نکته پنجم: از جمله داروهایى که گیرنده آنژیوتانسین II را بلوک مىکنند مىتوان به لوسارتان (خوراکى) اشاره کرد. داروهاى این دسته به اندازه مهار کنندههاى ACE در پائین آوردن فشار خون مؤثر هستند و احتمال بروز سرفه به دنبال مصرف آنها کمتر است. بلوکرهاى گیرنده آنژیوتانسین به کلیههاى جنین آسیب مىرسانند و از این رو در هنگام باردارى نباید مورد استفاده قرار گیرند. با خواندن ۱۰۰ آیتم می‌توانستید به تست مربوط به این نکته پاسخ بدهید!
نکته ششم: مهار کنندههاى پمپ پروتون (مانند پنتوپرازول) مىتوانند از Bioavailability ویتامین B12 و برخى از داروها که نیاز به اسید معده براى جذب دارند (دیگوکسین، کتوکونازول) بکاهند.
نکته هفتم: سفالوسپورین‌های نسل سوم (سفوپرازون، سفوتاکسیم) برعلیه میکروارگانیسمهاى گرم منفى مقاوم به سایر داروهاى بتالاکتام (پروویدنسیا، سراتیا و انواع بتالاکتاماز مثبت هموفیلوس آنفلوآنزا و نایسریاها) فعالیت نشان مىدهند. سفتازیدیم و سفوپرازون بر علیه گونههاى پسودوموناس مؤثر هستند و سفتی‌زوکسیم بر علیه باکتروئید فراژیلیس اثر مىکند.
نکته هشتم: سفالوسپورین‌های نسل سوم بجز سفوپرازون و سفیکسیم می‌توانند از BBB عبور کنند. نکته مربوط به این تست در قالب‌های ده نکته‌ای آمده است: در همین سایت!
نکته نهم:از کتورولاک عمدتا به عنوان داروى ضد درد سیستمیک (و نه دارویى ضد التهاب) استفاده مىشود. تنها NSAID موجود براى تزریق داخل وریدى کتورولاک است.
نکته دهم: از جمله عوارض NSAIDs غیر اختصاصى مىتوان به موارد زیر اشاره کرد: ۱ـ اختلالات گوارشى: میزان بروز آن کمتر از آسپیرین است. ۲ـ آسیب کلیوى: بویژه در بیمارانى که بیمارى زمینهاى کلیه دارند. ۳ـ واکنشهاى هماتولوژیک شدید: در مصرف ایندومتاسین. ۴ـ عوارض گوارشى و کلیوى در صورت مصرف تزریقى کتولوراک براى بیش از ۷۲ ساعت.
