آمفتامینها و مواد شبه آمفتامینی یا همان مواد محرک کاتهکولآمینها (بویژه دوپامین) را از ذخایر پیشسیناپسی آزاد میکنند. به ده نکته مهم در مورد این مواد توجه کنید:
نکته اول: ۱- از جمله آمفتامینها میتوان به خود آمفتامین، متآمفتامین، دکستروآمفتامین و متیلفنیدات اشاره کرد. آمفتامینهای سنتتیک (مانند ۳ و ۴ متیلن دی اکسی آمفتامین یا اکستازی) در گروه داروهای توهمزا هم طبقهبندی میشوند. شیشه (آیس یا کریستال) شکل خالص متآمفتامین است. ۲- افدرین، فنیل پروپانول آمین، متکاتینون و خات از جمله مواد مرتبط با آمفتامینها هستند.
نکته دوم: آمفتامینها سرخوشی ایجاد میکنند و سبب کاهش اشتها میشوند.
نکته سوم: آمفتامینها معمولا بصورت خوراکی مصرف میشوند، اما امکان مصرف آنها بصورت تزریقی، استنشاقی و تدخینی هم وجود دارد.
نکته چهارم: مسمومیت با آمفتامینها سبب ایجاد این تظاهرات بالینی میشود: ۱- ناسازگاری رفتاری؛ ۲- سرخوشی یا افت عاطفی؛ ۳- گوش به زنگی؛ ۴- اضطراب و عصبانیت؛ ۵- رفتار کلیشهای؛ ۶- اختلال قضاوت؛ ۷- افت کارکرد؛ ۸- علایم جسمانی: افزایش یا کاهش ضربان قلب، اتساع مردمک، افزایش یا کاهش فشار خون، تعریق یا احساس سرما، تهوع و استفراغ، کاهش وزن، اختلال تنفس، درد قفسه سینه، دیسکینزی، دیستونی و کوما.
نکته پنجم: محرومیت از آمفتامینها این علایم را ایجاد میکند: ۱- دیسفوری؛ ۲- احساس خستگی؛ ۳- رویاهای ناخوشایند؛ ۴- بیخوابی یا پرخوابی؛ ۵- پراشتهایی؛ ۶- آژیتاسیون یا کندی روانی حرکتی.
نکته ششم: ممکن است برای درمان اختلالات سایکوتیک و اضطرابی ناشی از آمفتامینها نیاز به درمان با داروهای آنتیسایکوتیک یا ضد اضطراب برای مدتی کوتاه باشد.
نکته هفتم: بعد از ترک آمفتامینها از فلوکستین یا بوپروپیون به عنوان درمان نگهدارنده استفاده میشود.
نکته هشتم: نالترکسون میتواند به کاهش مصرف آمفتامینها کمک کند.
نکته نهم: از آمفتامینها در این موارد استفاده میشود: ۱- اختلال بیشفعالی کمبود توجه؛ ۲- نارکولپسی؛ ۳- افسردگی در موارد خاص.
نکته دهم: سومصرف مواد محرک بیشتر در دانشجویان، رانندگان کامیون و افرادی که میخواهند ساعات طولانی بیدار بمانند، مشاهده میشود.