وبا توسط ویبریو کلرا ایجاد می‌شود. این بیماری هم از نظر بالینی بسیار مهم است و هم از نظر تستی! از امروز مهم‌ترین مباحث عفونی را با هم مرور می‌کنیم: به ده نکته مهم زیر توجه کنید:
نکته اول: وبا با واسطه توکسین ایجاد مىشود. توکسین کلرا (CT) نوعى انتروتوکسین قوى است که پس از کلنیزاسیون میکروارگانیسم در روده باریک از آن رها مىشود. بنابراین در وبا اسهال التهابى نیست و نباید گلبول سفید و قرمز در مدفوع مشاهده شود.
نکته دوم: در بیمار غیر ایمن، پس از دوره انکوباسیون ۲۴ تا ۴۸ ساعته، وبا بطور ناگهانى با اسهال آبکى بدون درد آغاز مىشود که بسرعت ممکن است حجیم شده با استفراغ همراه شود. در موارد شدید، در ۲۴ ساعت اول ممکن است حجم مدفوع به بیش از mL/kg250 برسد. اگر مایعات و الکترولیتها جایگزین نشوند، شوک هیپوولمیک و مرگ سر مىرسد. معمولاً بیمار تب ندارد.
نکته سوم: کرامپهاى عضلانى ناشى از اختلالات الکترولیتى شایع هستند و مدفوع ظاهرى اختصاصى دارد: مایعى خاکسترى و مختصرى کدر به همراه رگههاى موکوس، بدون خون و شبیه به آب برنج شسته شده!
نکته چهارم: در وبا مرگ، ناشى از شوک هیپوولمیک است، به همین دلیل اولین اولویت درمانى احیاء با مایعات است. در بیمارانى که قادر به آشامیدن نیستند، مىتوان ORS را از طریق لوله نازوگاستریک تجویز کرد، اما بهترین روش درمان بیماران شدیدا دهیدراته استفاده از مایعات و الکترولیتهاى داخل وریدى است. از آنجا که اسیدوز شدید بطور شایع مشاهده مىشود، رینگر لاکتات مایع انتخابى است.
نکته پنجم: در وبا تجویز آنتىبیوتیک از مدت و حجم دفع مایعات مىکاهد و سبب تسریع پاک شدن مدفوع از میکروارگانیسم مىشود (اما براى درمان قطعى ضرورى نیست). بنابراین در بیمارانى که دچار دهیدراسیون متوسط تا شدید هستند، باید آنتىبیوتیک تجویز شود.
نکته ششم: در وبا در بسیارى از مناطق ماکرولیدها نظیر اریترومایسین (در بزرگسالان ۲۵۰ میلىگرم خوراکى ۴ بار در روز براى سه روز) یا آزیترومایسین (در بزرگسالان تک دوز ۱ گرمى) داروهاى انتخابى هستند. مقاومت در برابر تتراسیکلینها رو به افزایش است. اگر در منطقهاى باکترى در برابر تتراسیکلین حساس باشد، در بزرگسالان از داکسىسیکلین (در زنان غیر حامله ۳۰۰ میلىگرم دوز واحد) یا تتراسیکلین (در زنان غیر حامله ۵۰۰ میلىگرم ۴ بار در روز براى سه روز) استفاده مىشود؛ در کودکانى که کمتر از ۸ سال سن دارند، این درمان توصیه نمىشود.
نکته هفتم: براى جدا کردن ویبریو کلرا در آزمایشگاه نیاز به محیطهاى کشت اختصاصى نظیر آگار TTG یا آگار TCBS است.
نکته هشتم: مصرف آب آلوده با مدفوع انسان شایعترین راه کسب ویبریو کلرا است.
نکته نهم: افرادى که گروه خونى O دارند، در معرض بیشترین خطر ابتلا به وباى شدید هستند، حال آن که در افرادى که گروه خونى AB دارند، این خطر حداقل است.
نکته دهم: براى آن که ویبریو کلرا بتواند از پس محیط اسیدى معده بر آید، (بر خلاف شیگلا) باید به تعداد زیاد وارد دستگاه گوارش شود.
