دمانس وضعیتی است که در آن، بدون آن که بیمار دچار کنفوزیون یا اختلال شناختی شود، بقدری دچار اختلال در حافظه یا دیگر فعالیت‌های شناختی می‌گردد که فعالیت‌های اجتماعی یا شغلی او مختل می‌گردد. مبحث دمانس هم در نورولوژی و هم در روانپزشکی به کار شما می‌آید. اصول کلی و پایه‌ای انواع دمانس را در زیر و بصورت جدول مرور می‌کنیم:
| دمانس | توضیح |
|---|---|
| بیماری آلزایمر | شایعترین علت دمانس، زودرس‌ترین علامت: اختلال حافظه ابتدا برای اطلاعات جدید. |
| بیماری پیک | دمانس فرونتوتمپورال: سن شروع پائین‌تر از آلزایمر، اختلال رفتاری بیشتر از اختلال شناختی، آتروفی در لوب‌های فرونتال و تمپورال قدامی در تصویربرداری، وجود انکلوزیون‌های داخل نورونی (اجسام پیک) |
| بیماری هانتینگتون | بیماری ارثی پیشرونده ناشی از تکرار تری نوکئوتید CAG در ژن بیماری، کره (حرکات پرشی و نامنظم) + دمانس پیشرونده (اولین علامت) + تظاهرات روانی |
| دمانس با اجسام Lewy | دومین علت شایع دمانس. اجسام Lewy انکلوزیون‌های گرد و ائوزینوفیلیک داخل سیتوپلاسم نورون‌های کورتکس و ساقه مغز هستند. تفاوت‌ها با آلزایمر: ۱- کاهش فعالیت شناختی بدون فراموشی واضح ۲- نوسان عملکرد شناختی ۳- وجود توهم‌های بینایی ۴- وجود علایم پارکینسونیسم |
| هیدروسفالی با فشار طبیعی | کاهش حافظه + آتاکسی (اختلال در راه رفتن) + بی‌اختیاری ادرار. در تصویربرداری، اتساع بطن‌های طرفی دیده می‌شود، بدون بالا بودن فشار داخل جمجمه |
| بیماری کروتزفلد جاکوب | نوعی بیماری پریونی. دمانس با سیر تحت حاد: دمانس + میوکلونوس + علایم اکستراپیرامیدال. در EEG امواج نوک تیز دوره‌ای دیده می‌شود. |
| دمانس عروقی | سومین علت شایع دمانس. ممکن است با علایم درگیری کورتکس مانند علایم فوکال حسی یا حرکتی ظاهر شود. ممکن است با علایم درگیری ماده سفید زیر کورتکس مانند علایم پسودوبولبار (دیس‌آرتری، اختلال بلع و اختلالات هیجانی پاتولوژیک) تظاهر پیدا کند. |
